Ijtimoiy reablitatsiya

4. 
Bolalar bilan guruhiy psixoterapiya
Guruhiy muhokama va mashqlar bolalarga kimga ishonishlari mumkinligi va 
kimdan ehtiyot bo'lishlari kerakligini aniqlab olishga yordam beradi. Biroq, jisiy 
zo'ravonlikni boshidan o'tqazgan bolalar bilan guruhiy psixologik maslahat 
ishlarini olib borishda juda ehtiyotkor bo'lm oqlari lozim, chunki ular o'z 
hissiyotlarini guruhga aytishlari uchun 
jarohatlari 
xali juda yangi bo'lishi 
mumkin.
Terapiyaning vazifasi nafaqat jinsiy zo'ravon tomonidan bolaga yetkazilgan 
psixologik jarohatni engib o'tishga yordam berish, balki unda yoshga mos hayotiy 
malakalami shakllantirishni ham ko'zda tutadi.
Guruhiy terapiya jarayoni bolani ijtimoiylashuviga yo'naltirilgan. Guruhiy 
terapiyaning asosiy maqsadlaridan biri - bolada o'zini nazorat qilishni va jamiyatda 
tan olingan normalarga mos tarzda o'zini tutishni rivojlantirishdir. Guruhiy 
mashg'ulotlarda qatnashish o'z-o'ziga bohoni oshiradi. Aynan jinsiy zo'ravonlik 
qurboni bo'lgan bola 
bilan guruhiy ishlash davomida, psixoterapevt bolaga 
faqatgina u shunday qo'rquv va shubhani boshdan kechirmayotganini ko'rsatib 
berishi oson kechadi. Bolalarda tinch va ijobiy sharoitda o'zining qarama-qarshi 
hissiyotlarini aniqlashtirib olish imkoni paydo bo'ladi.
Shunday qilib, jinsiy zo'ravonlikni boshdan kechirgan bolalar bilan 
ishlashning optimal shakli aynan guruhiy terapiya hisoblanadi, chunki bunday 
ishlash jarayonida ularda izolyasiyalanganlik hissi pasayadi, muloqot malakalari 
rivojlanadi, ichki konfliktlar va qayg'ularni analiz qilish imkoni paydo bo'ladi.
Odatda guruhiy terapiya oddiydan murakkabga prinsipi asosida amalga 
oshiriladi. Muammoli va og'riqli m asalaga guruh ishtirokchilari tayyor 
bo'lganlarida o'tiladi.
61

---

Shunga m uvofiq guruhiy terapiya uzoq, masalan, yarim yilgacha davom etishi 
mum kin. Guruh odatda belgilangan vaqtda xaftada bir marta uchrashadi, sessiya 
davom iyligi esa bolalar yoshidan kelib chiqqan xolda 45 minutdan 1,5 soatgacha 
bo'lishi m umkin. Bolalar guruhi ishtirokchilar soniga qarab katta bo'lmasligi, ya'ni
7-8 kishidan oshm asligi lozim.
G uruhga bolalam i tanlashda avval individual suhbatlashish kerak. Agar bola 
bo'lgan voqeani inkor etsa yoki chuqur ayb va uyat xislarini boshdan 
o'tkazayotgan bo'lsa, u xali guruhiy ish olib borishga tayyor emas, bu hoda bola 
bilan birinchi individual terapiyani o'tkazish tavsiya etiladi.
U m um an, har qanday xolatda ham, bolalami guruhiy ishlashga tayyorlash: 
xavotim i pasaytirish, mashg'ulot maqsadi bilan tanishtirish, konfidensiallik xaqida 
gaplashib olish va voqea yuzasidan guruhda mazaxlarni oldini olish maqsadida, 
har bir bola bilan ikki yoki uch martadan iborat individual uchrashuvlami o'tkazish 
kerak.
K attalar bilan ham ish olib borilishi kerak: guruhiy ishning maqsad va 
vazifalari xaqida ulam i ogoxlantirish, konfidensiallik masalasini muxokama qilib 
olish va ota-onalar farzandini guruhiy terapiyada ishtirok etishiga rozilik beruvchi 
kontraktni tuzib olish kerak.
Jinsiy zo'ravonlikni boshdan o'tkazgan, ayniqsa kichikina bolalarga bir jinsli 
terapevtik guruhlar, ham da bu guruhni qizlarda ayol, o'g'il bolalarda erkak kishi 
boshqarishi kerak.
G uruhlar yopiq bo'lm og'i kerak.
Har bir m ashg'ulotning oxirgi 20-30 minutida emotsional gumhiy ishdan dam 
olishlari uchun bolalarga bir-birlari bilan erkin gaplashishlari taklif etiladi.
Bolalarda guruhiy terapiya yakuni ahamiyatga ega yutuq sifatida qabul 
qilinishi kerak.
5.