Ijtimoiy psixologik iqlim tushunchasi va mohiyati. Ijtimoiy psixologik iqlimni shakllantirish omillari

САВОЛГА ЖАВОБ.

Низодан педагогик жараёнда моҳирона фойдаланиш учун албатта назарий
билимларга ега бўлиш керак: унинг динамикасини ва унинг барча ташкил
қилувчиларини яхши билиш керак. Низоли жараён тўг`рисида фақатгина ҳаётий
тасаввурларга ега бўлган инсонга низодан фойдаланиш теҳнологияси тўг`рисида
гапириш фойдасиздир.
Низо – истаклари, қизиқишлари, қадриятлари ёки тушунчалари мос келмаслиги
сабабли юзага келадиган икки ёки ундан ортиқ субъектлар ўртасидаги ижтимоий
ўзаро алоқалар шакли (субъектлар индивид/гуруҳ/ўз ўзи билан– ички низолар
ҳолатларида бўлади.
"Низо" ва "низоли вазият" тушунчаларини ажратишни билиш керак, улар ўртасида
катта фарқ бор.
Низоли вазият – ижтимоий субъектлар ўртасида ҳақиқий қарама-қаршиликни
юзага келтирувчи инсонлар манфаатларининг мос келмаслиги. Aсосий белгиси – низо
предмети юзага келиши, лекин ҳозирча очиқ фаол курашнинг йўқлиги.
Яъни тўқнашув ривожланиши жараёнида низодан олдин ҳар доим низоли
вазият юзага келади, унинг асоси ҳисобланади.
Низоларни тўрт турлари кўрсатилади:
 ички шаҳсий – шаҳснинг кучи бўйича таҳминан тенг мотивлари, қизиқишлари,
ишқибозлиги, манфаатларининг курашини акс еттирувчи;
 шаҳслараро – ўз ҳаётий фаолиятида қарама-қарши мақсадларни амалга
оширишга интилувчи шахсларни ифода етади;
 гуруҳлараро – бири-бирига мос келмайдиган мақсадларни кўзлаган ва уларни
амалга ошириш йўлида бир-бирига тўсқинлик қилувчи ижтимоий гуруҳлар низо
томонлари сифатида иштирок етишлари билан ажралиб туради;
 шаҳсий-гуруҳли – шаҳснинг ҳулқи гуруҳ қоидалари ва умидларига мос
келмаслиги ҳолатларида юзага келади.
Низони олдиндан кўра билиш учун аввал қандайдир қарама-қаршилик,
келишмовчилик мавжуд бўлган ҳолларда юзага келадиган муаммо мавжудлигини
аниқлаб олиш керак. Шундан кейин, низоли вазиятнинг ривожланиш йўналиши
аниқланади.
Низоларни ҳал қилишга икки хил ёндошув мавжуд:
– биринчиси – мавжуд илг`ор педагогик тажрибаларни ўрганиш;
– иккинчиси – низолар ривожланиши қонуниятлари билимларини ва уларни олдини
олиш ва бартараф қилиш усулларини егаллаш; (анча қийин йўл, аммо анча самарали,
чунки турли низолар барчасига бартараф қилиш йўлларини кўрсатиш мумкин емас)

5.