Ijtimoiy madaniy faoliyat

partiya bor: baland poshnalilar va vichilar partiyasi. 
2 hildagi badiiy janr (Defo singari): sayyohat va utopiya janri uning romani yaratilishadi 
namuna rolini o`ynaydi. (Tomas Mor”Utopiya”, Komponella “Quyosh shahri”) Svift ironik holda 
hikoya qilish ustasi. Agar u “olijanob”, “har narsaga qodir” deb aytsa, demak buning aksi.
Svift kitobi tendentsioz ruhda. Unda 2 qarama-qarshi – ijobiy va salbiy tomonlar bor. 
Masalan: guingmlar (otlar) va iexular (buzilgan odamlar) qabilasi. 
Nemis ma`rifatchilik adabiyoti.
XVIII asrda Evropadagi bir necha davlatlarda (Frantsiya, 
Angliya) markazlashgan mutloq hokimiyat vujudga kelgan bo`lsa, Germaniya juda ko`p maydda 
knyazlik, graflik, imperiya shaharlaridan iborat kichik davlatlarga parchalanib ketgan edi. 
Nemis ma`rifatchilarining asosiy vazifasi – mamlakatni milliy jihatdan birlashtirish. 
(Frantsiyada – inqilobga tayyorlagan). Bu davrda falsafa ham juda ham ravnaq topadi. (Kant, Fixte, 
Gegel‟). YOzuvchilar o`z asardarida falsafiy masalalarga keng o`rin berdi. Nemis ma`rifatchiligi 
rivojini 4 ta bosqichga bo`lishi mumkin. 

---

42 
Ёдда тутинг! 
Трагедияда бир-бирига зид бўлган икки хил кучнинг тўқнашуви 
тасвирланади.
1)
Фауст-илғор дунѐқараш, ѐруғлик тимсоли. Тўхтовсиз ҳаракат, яратиш, 
бунѐдкорлик унинг асосий шиори. У илмга ташни, инжилни таржима қилган. 
2)
Мифистофелp 
– 
шубҳа, 
инкор, 
вайроначилик 
кучларини 
мужассамлаштирган. У Фаустни йўлдан урмоқчи бўлади.
1)
20-30 yil adabiyotda kllassitsizm hukmronlik qilar edi. (O`tmishimizga murojaat 
qilish) 
2)
60-yillar – bu davrda tasvirlashning realistik uslubi asaoiy bo`ladi. Ma`rifatchilik 
harakati boshchisi – Lessing. 
3)
70 va 80 yillar yarmi(«Bo`ron va tazyiq») buni kuchli va olijanob qahramonlar 
amalga oshirishi mumkin. (SHunday fikrlarni Getening «Gets fan Berlixingen» va SHillerning 
«Qaroqchilar» dramalarida ham kuzatish mumkin).
SHtyurmerlar nazariyotchisi bo`lib Gerder (1744-1803) edi. U birinchilardan bo`lib 
adabiyotda milliy kuchlarning millat rivojlanishining aks etishini aniq sistemali holda e`tirof etdi. U 
badiiy adabiyot xalqchilligi tushinchasini kashf etdi. (SHundan beri bu termin ishlatilmoqda). 
Ungacha ham xalq ijodiy o`rganishni umumxalq ishi deb bildi, unga falsafiy ko`z bilan tahlil qildi.