Ijtimoiy iqtisodiy, texnik iqtisodiy,ekolgik iqtisodiy tahlil. Reja: Iqtisodiy tahlil shakllari

Tezkor tahlil
 Tezkor tahlilni boshqa tahlil turlaridan afzalliklari quyidagilar:
– tahlil sodir bo‘layotgan xo‘jalik jarayoni bilan ketma-ketlikda va
bir-biriga yaqin oraliqda amalga oshiriladi;
– yo‘l qo‘yilayotgan kamchiliklarni o‘z vaqtida tuzatish imkoniyati
mavjudligi;
– tahlil natijalari korxonalarni tezkor boshqarish uchun asosiy man-
baligi va shu kabilar.
Boshqa tahlil turlari kabi tezkor tahlilda ham ba’zi kamchiliklar
majud. Ularga quyidagilarni kiritishimiz mumkin:
– ayrim hollarda tezkor tahlil ma’lumotlari juda ham aniq ma’lu-
motlar bo‘lmasligi mumkin;
– tezkor tahlil natijasi oxirgi iqtisodiy natijalar ma’lumotlariga mos
kelmasligi va shu kabilar.
Joriy tahlil
Joriy (retrospektiv) tahlil doimo qo‘llaniladigan tahlil turi bo‘lib,
korxonalarning o‘tgan hisobot davri faoliyatini batafsil o‘rganishga qa-
ratiladi. Demak, u hisobot yili yakunlangandan so‘ng amalga oshiriladi.
Rejaning bajarilish holatini batafsil tadqiq etish tahlildagi asosiy va
markaziy jihat sanaladi. Bunda korxonaning faoliyatini tashkil etgan
barcha bosqichlar hamda obyektlar keng ko‘lamda o‘rganiladi. Ularga
– marketing, ta’minot, ishlab chiqarish, realizatsiya bosqichlari va
ularning o‘zaro uzviy hamda uyg‘unligi holatiga;
– bozorda korxona mahsulotiga bo‘lgan talab va taklif holati, kor-
xona mahsulotlarining raqobatdoshligi qanday o‘rganilganligiga;
– uzoq muddatli (asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar) va joriy ak-
tivlardan (tovar-moddiy zaxiralar) foydalanish darajasiga;
– mehnat resurslaridan foydalanish darajasiga;
– ishlab chiqarish xarajatlari va mahsulotlar tannarxi holatiga;
– mahsulotlarni sotish natijalariga;
– xarajat, hajm va foydaning o‘zaro aloqadorligi natijalariga;
– moliyaviy natijalar va rentabellik ko‘rsatkichlari o‘rganiladi;
– moliyaviy holat, barqarorlik va salohiyat ko‘rsatkichlariga baho
beriladi.