Ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish va prognozlash



Download 2,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/87
Sana28.06.2022
Hajmi2,22 Mb.
#716346
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   87
Bog'liq
Ijtimoiy iqtisodiy


2.2.2.
 
“Xarajat-ishlab chiqarish” modelining umumiy tuzilishi. 
Tarmoqlararo balans to‘rtta qism - kvadrantlardan iboratdir. 
1 kvadrant 
(maxsulot ishlab chikarish uchun material xarajatlari kursatilgan) 
shaxmat taxtasi kabi tuzilgan bo‘lib, unda ishlab chiqarish vositalarining oqimi 
akslanadi. 1-qism ma’lumotlari tarmoqlar moddiy xarajatlari tarkibini tahlil 
qilishda, tarmoqlar o‘rtasidagi ishlab chiqarish bog‘lanishlari va proporsiyalarini 
aniqlashda muhim ahamiyat kasb etadi. 
2 kvadrantda
barcha moddiy ishlab chiqarish tarmoqlarining so‘nggi 
mahsuloti ko‘rinadi. So‘nggi mahsulot deb, ishlab chiqarishdan tashqaridagi 
iste’mol va jamg‘armadagi mahsulotlar yig‘indisiga aytiladi. So‘nggi mahsulot 
tarkibiga kiruvchi ijtimoiy iste’mol ta’lim tarbiya, o‘quv, fan, sog‘liqni saqlash, 
mudofaa, boshqaruv, sport kabi sohalardagi iste’moldan tarkib topadi. Shunday 
qilib, 2-kvadrantdagi ma’lumotlar milliy daromadning tarmoqlar bo‘yicha moddiy 
tuzilishi, uning jamg‘arma va iste’mol fondlariga taqsimlanishini xarakterlaydi. 
3 kvadrant
ko‘rsatkichlari ham milliy daromadni xarakterlaydi, faqat bunda 
uning qiymati tarkibi ya’ni barcha tarmoqlarda mehnatga 
to‘langan haq
va 
sof 
daromad 
yig‘indisi sifatida qaraladi. 3-kvadrant ma’lumotlari moddiy ishlab 


40 
chiqarishda zaruriy va qo‘shimcha mahsulot orasidagi hamda yangidan yaratilgan 
va ko‘chirilgan qiymatlar nisbatini tahlil qilish uchun zarurdir. 
2 va 3 kvadrantlarning umumiy yig‘indisi o‘zaro tengdir. Barcha tarmoqlar 
bo‘yicha (1) tenglamani jamlab quyidagini hosil qilamiz: 
X
x
v
m
j
ij
j
j
j
n
j
n
j
n
i
n
j
n













1
1
1
1
1
(3) 
(2) tenglamani 
i
bo‘yicha jamlasak 
X
x
y
i
ij
i
i
n
j
n
i
n
i
n










1
1
1
1
(4) 
(3) 
va (4) tengliklarning chap qismida bir xil kattalik - yalpi ijtimoiy mahsulot 
X
hosil bo‘ladi. Tengliklarning o‘ng qismidagi 1- qo‘shiluvchilar ham bir xil, ya’ni 1-
kvadrantning jamiga tengdir. Demak, tengliklarning qolgan qismlari ham tengdir: 
v
m
Y
j
j
n
j
i
i
n
j
n








1
1
1
(5) 
(5) tenglikning chap qismida 3-kvadrantning jamlanmasi, o‘ng qismida esa 2-
kvadrant jamlanmasi hosil buldi, ya’ni milliy daromadning moddiy-mahsulot va 
qiymat tarkiblari bir xil bo‘lishi ko‘rindi. 

Download 2,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   87




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish