§ Tovush va fonema
Tovush – nutq jarayonida real talaffuz qilingan, qulog‘imiz bilan eshitgan eng kichik va boshqa mayda bo‘lakka bo‘linmaydigan nutq parchasi. Masalan, a, o, p, b, t va h. k.
Fonema – bevosita kuzatishda bir necha tovushlar orqali talaffuz qilinuvchi so‘z va uning ma’noli birliklarini shakllantirish va farqlash vazifasini bajarishga xoslangan, ketma-ketlik jihatidan boshqa mayda bo‘lakka bo‘linmaydigan eng kichik til birligi. Masalan, ust, sut, tus so‘zlarida t, s, u tovushlari mustaqil fonemalardir.
Tosh va tom so‘zlarida sh, m; tosh va tesh so‘zlarida o, e; tosh va qosh so‘zlarida esa t va q tovushlari so‘z ma’nolarini farqlash uchun xizmat qiladi va ana shuning uchun ular ham fonemalardir.
Bundan kelib chiqadiki, tildagi har qanday fonema tovush bo‘la oladi, lekin har qanday tovush fonema bo‘la olmaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |