“Ijtimoiy fanlar”kafedrasi

Ierarxiyalashtirilganlik
– bu alohida olingan motivatsion sohasidagi har bir tuzilish 
darajasining xususiyati. Bir xil dispozitsiyalar (motivlar, maqsadlar) boshqalaridan kuchliroq 
bo‘lib tez-tez hosil bo‘lib turadi; boshqalari kuchsizroq bo‘ladi, va kamroq dolzarblashtiriladi. 
Ma’lum darajadagi motivatsion hosilalarningdolzarblashtirish kuchi va chastotasidagi farqlar 
qanchalik ko‘p bo‘lsa, motivatsion sohaning ierarxiyalanganligi ham shunchalik yuqori bo‘ladi. 
Motivlar, ehtiyojlar va maqsadlardan tashqari, inson hulq-atvori qo‘zg‘atuvchilari sifatida, 
shuningdek, qiziqishlar, muammolar, tilak va maqsadlar ham ko‘rib chiqiladi. Qiziqish deb, 
bilish xususiyatiga ega bo‘lgan, to‘g‘ridan-to‘g‘ri bir xil, ayni damda dolzarb bo‘lgan ehtiyoj 
bilan bog‘lanmagan, alohida motivatsion holatga aytiladi. Muammo ma’lum maqsadga 
erishishga yo‘naltirilgan harakatni bajarishda organizm engib o‘tishi zarur bo‘lgan to‘siqlarga 
duch kelganida paydo bo‘ladi. 
Tilaklar
va 
maqsadlar
– bu darhol yuz beradigan va ko‘pincha 
bir-birini almashtirib turadigan, harakat bajarish sharoitlarining o‘zgarishlariga javob beradigan 
motivatsion sub’ektiv holat. 

---

4.Motivlarning turlari. 
Inson hulq-atvori motivatsiyasi ongli va ongsiz bo‘lishi mumkin. Bu inson hulq-atvorini 
boshqaruvchi ba’zi ehtiyoj va maqsadlar inson tomonidan anglanishini, boshqalarining esa 
anglanmasligini bildiradi. 
SHunday qilib, motivlar anglangan yoki anglanmagan bo‘lishi mumkin. SHaxs 
yo‘nalganligi shakllanishidagi asosiy o‘rinni anglangan motivlar egallaydi.
Turli 
kasb 
egalari 
faoliyati 
motivlarini o‘rganishda motivlar xarakterini bilish va 
ularni o‘zgartirish muammosi ahamiyatga ega. 
SHunday motivlardan biri turli xil faoliyat sohalarida