Ижтимоий фалсафа

---

 
09.00.04 – “Ижтимоий фалсафа” ихтисослиги бўйича таянч 
докторантурага кириш учун мутахассислик фанларидан саволлар мажмуаси 
1. Ижтимоий фалсафанинг предмети, ўрганиш объекти.
2. Ижтимоий фалсафанинг асосий муаммолари: жамият, инсон, ижтимоий 
тараққиёт ва ижтимоий билиш. 
3. Ижтимоий фалсафанинг жамият ҳаётидаги ўрни ва функциялари.
4. Ижтимоий фалсафанинг ижтимоий-гуманитар фанлар орасида тутган 
ўрни. 
5. Ижтимоий фалсафанинг шаклланиши ва ривожланишининг асосий 
даврлари.
6. Қадимги Шарқда шаклланган илк ижтимоий-фалсафий қарашлар. Хитой, 
Хиндистон, Марказий Осиё. 
7. Қадимги Юнон файласуфларининг ижтимоий-фалсафий қарашлари. 
Суқрот, Афлотун, Арасту. 
8. Ўрта асрлар Марказий Осиё мутафаккирларининг ижтимоий-фалсафий 
қарашлари. Абу Наср Фаробий, Абу Райҳон Беруний, Абу Али ибн Сино. 
9. Ўрта асрларда Ғарбий Европа мамлакатларида илгари сурилган 
ижтимоий-фалсафий қарашлар. Фома Аквиниски. 
10. Ғарбий Европа Уйғониш давридаги ижтимоий-фалсафий қарашлар. Томас 
Мор. Томмазо Кампанелла. 
11. Янги давр Ғарбий Европа олимларининг ижтимоий-фалсафий ғоялари. 
ХVII-ХVIII асрларда шаклланган маърифатпарварлик ғоялари. Томас Гоббс. 
Шарл Луи Монтеске. Жан Жак Руссо. 
12. Немис мумтоз фалсафасида жамият ва инсон муаммолари. Ижтимоий 
фалсафанинг фан сифатида шаклланиши. Гегел. Фейербах. К. Маркс, Огюст 
Конт, Герберт Спенсер.
13. ХХ аср ва ҳозирги давр ижтимоий фалсафаси тараққиёти Емил 
Дюркгейм, Освалд Шпенглер. Карл Ясперс. Анри Бергсон. 
14. Ўзбекистоннинг биринчи Президент Ш.М.Мирзиёев асарларида 
ижтимоий фалсафа мустақиллиги ва ижтимоий фалсафий фикрлар тараққиёти. 
15. 2017-2021 йиллар Ўзбекистонни янада ривожлантиришнинг Ҳаракатлар 
стратегияси. 
16. Жамият ижтимоий фалсафанинг тадқиқот объекти сифатида. 
17. «Жамият» тушунчасининг маъноси ва унинг моҳияти.
18. Жамиятда амал қиладиган қонунлар, уларнинг ўзига хос жиҳатлари.
19. Жамият ҳаёти ва унинг ўзига хос жиҳатлари. Барқарорлик ва 
беқарорлик. Онглилик ва онгсизлик. Тартиб ва тартибсизлик. 
20. Жамиятнинг иқтисодий ҳаёти 
21. Жамиятнинг сиёсий ҳаёти.
22. Жамиятнинг ижтимоий ҳаёти.
23. Жамиятнинг маънавий ҳаёти. 
24. Жамият. Идеал жамият. Ахборотлашган жамият. Фуқаролик жамияти 
тушунчалари. 

---

25. Фуқаролик жамияти тўғрисидаги фалсафий қарашлар.
26. Фуқаролик жамиятининг тузилиши.
27. Табиат ва жамият, улар орасидаги узвий алоқадорлик.
28. Табиат, инсон ва жамият орасидаги узвий боғлиқлик ва алоқадорликнинг 
фалсафа ва фан тарихида қўйилиши.
29. 
Космосфера, 
ноосфера, 
биосфера 
тушунчалари 
тўғрисида. 
В.М.Вернадскийнинг ноосфера концепцияси. 
30. Жамиятнинг ижтимоий таркиби ва унинг асосий элементлари. 
31. Жамиятнинг етник таркиби. Уруғ. Қабила. Элат. Миллат. Миллий ва 
миллатлараро муносабатлар.
32. Жамиятнинг демографик таркиби.
33. Таълим, унинг жамиятдаги ўрни. 
34. Жамиятнинг сиёсий ҳаёти тушунчаси. Жамиятнинг сиёсий тизими.
35. Сиёсат. Сиёсий муносабатлар. Сиёсий онг. Сиёсий муассаса ва 
ташкилотлар. 
36. Жамиятнинг сиёсий тизими. Давлат жамият сиёсий тизимининг асоси.
37. Жамиятнинг маънавий ҳаёти. Маънавий ҳаётининг таркибий 
элементлари. Маънавий эҳтиёж. Маънавий муносабат. Маънавий ишлаб чиқариш.
38. Жамият маънавий ҳаётида ворислик ва янгиланиш. 
39. Ижтимоий онг – жамият маънавий ҳаётининг асоси.
40. Ижтимоий онг структураси. Ижтимоий ва индивидуал онг.
41. Ижтимоий онг соҳалари. Кундалик ва назарий онг.
42. Ижтимоий онг даражалари.
43. Ижтимоий онг шакллари. Ахлоқий онг. Диний онг. Сиёсий ва 
ҳуқуқий онг. 
44. Маънавиятнинг ҳозирги замон талқини. Маънавият. Маънавий ҳаёт. 
Маънавий тикланиш ва тараққиёт. 
45. Фан-илмий билимлар тизими. Илмий фаолият, унинг ўзига хос 
жиҳатлари. 
46. Фанларнинг асосий туркумлари.
47. Фандаги дифференцияция ва интеграция жараёнлари. 
48. Шарқ мамлакатлрида илмий билимларнинг шаклланиши. 
49. Қадимги Юнонистон фаннинг шаклланиши. 
50. Марказий Осиёда илмий билимларнинг шаклланиши ва тараққиёти.
51. Маъмун академияси олимларининг жаҳон фани тараққиётига қўшган 
ҳиссалари. 
52. ХVI – ХVII асрларда Европада фан.
53. Фан тараққиётининг тарихий босқичлари. Классик фан. Ноклассик 
фан, Постноклассик фан.
54. Ҳозирги замон фани ва унинг ўзига хос хусусиятлари. Ахборотлашган 
жамият ва фан. 
55. Ўзбекистонда илм-фан ривожланишининг асосий йўналишлари. 
56. Цивилизация маданий – маънавий ривожланишнинг маҳсули сифатида. 
57. 
Қадриятлар 
тушунчасининг 
мазмуни. 
Қадриятлар-ижтимоий 
тараққиётнинг муҳим омили.

---

58. Қадриятларнинг ўзига хос жиҳатлари.
59. Қадриятлар тизими ва кўринишлари.
60. Моддий-маънавий қадриятлар.
61. Ахлоқий, ижтимоий-сиёсий қадриятлар.
62. Инсон – ижтимоий фалсафанинг ўрганиш объекти сифатида. Инсон ва 
унинг моҳияти.
63. Антропология – инсон тўғрисидаги фан. Инсон муаммосининг 
фалсафа тарихида қўйилиши. 
64. Антик давр фалсафасида инсон муаммоси. Қадимги Ҳиндистон.Хитой. 
65. Марказий Осиёнинг қомусий олимлари инсон ҳақида.
66. Тасаввуф фалсафаси ва инсоннинг рухий-маънавий камолоти. ХVI- 
ХIХ асрларда Марказий Осиёда шаклланган инсон ҳақидаги қарашлар. 
67. Тасаввуф фалсафаси инсон ҳақида.
68. Қадимги Юнон файласуфларининг инсон ҳақидаги қарашлари. 
69. Ўрта асрлар Ғарбий Европа фалсафаси инсоннинг моҳияти тўғрисида. 
70. Ғарбий Европа Уйғониш даври фалсафасида инсон муаммосининг 
қўйилиши. Инсон ва инсонпарварлик ғоялар. 
71. ХVII –ХVIII асрлар Ғарбий Европа фалсафасида инсон муаммоси ва 
маърифатпарварлик ғоялар. 
72. Ҳозирги давр Ғарбий Европа фалсафасида инсон муаммоси.
73. Ҳозирги замон Ғарб фалсафаси инсоннинг моҳияти тўғрисида. 
74. ХIХ аср охири ХХ аср бошларида Марказий Осиёда шаклланган инсон, 
ҳақидаги қарашлар, жамиятни инсонпарварлаштириш ғоялари.
75. Инсонда табиийлик ва ижтимоийлик. Инсон ҳаётининг мазмуни. 
76. Инсон, индивид, шахс, индивидуаллик тушунчалари. Уларнинг ўзига 
хослиги ва улар орасидаги узвий алоқадорлик.
77. Шахс ҳақидаги хозирги замон қарашлари. 
78. 
Шахснинг 
шаклланишида 
оила, 
маҳалла, 
таълим-тарбия 
муассасаларининг ўрни.
79. Фалсафа ва ижтимоий фалсафа, улар ўртасидаги умумийлик ва 
алоқадорлик. 
80. Ижтимоий фалсафий билимлар қайси даврдан шакллана бошлаган? 
81. Ижтимоий фалсафанинг жамиятдаги ўрни ва асосий функциялари. 
82. 2017-2021 йиллар Ўзбекистонни янада ривожлантиришнинг Ҳаракатлар 
стратегиясининг мақсади. 
83. XX асрдаги ижтимоий-фалсафий қарашлар. 
84. 2020 йил “Илм-маърифат ва рақамли иқтисодиётни ривожлантириш 
йили”давлат дастурининг мазмуни. 
85. Жамият қонунлари ривожига таъсир кўрсатадиган ижтимоий омиллар.
86. Ижтимоий билиш илмий билишнинг ўзига хос кўриниши. 
87. Ижтимоий билишнинг таркиби ва ўзига хос жихатлари. 
88. Ижтимоий (гуманитар) ва табиий (илмий) билимнинг мутаносиблиги ва 
фарқи. 
89. Жамият яхлит тизим сифатида. Жамият ҳаётининг асосий соҳалари.
 
90. Ижтимоий башорат ижтимоий билим шакли сифатида. 

---

91. Ижтимоий билишдан қандай мақсадлар кўзда тутилади? 
92. Жамият - ижтимоий фалсафанинг тадқиқот объекти. Жамият ҳақидаги 
фалсафий қарашлар.
 
93. Ижтимоий билишнинг эмпирик босқичида кандай методлардан 
фойдаланилади? 
94. Ижтимоий билиш назарий босқичида қўлланиладиган усулларни 
изоҳланг. 
95. Ижтимоий билиш табиатни билишдан қандай хусусиятлари билан 
фарқланади?
 
96. Ижтимоий билиш даражалари. Эмпирик ва назарий билиш. 
97. Ахборотлашган жамият. Фуқаролик (гражданлик) жамияти. 
98. Ўзбекистонда барпо этилаётган эркин фуқаролик жамияти.