Ijodkor o‘qituvchi jurnali

IJODKOR O‘QITUVCHI JURNALI
 
5 YANVAR / 2022 YIL / 14 – SON 
82 
O‗zbekiston sharoitida monardani iqlimlashtirish maqsadida har tomonlama o
ʻ
rganish, 
ularning eng samarali namunalarini ajratib olib morfofiziologik xususiyatlarini aniqlab olish 
hamda madaniylashtirishga joriy etish tadbirlarini ishlab chiqish maqsadida ilmiy mavzu 
tasdiqlandi. Tadqiqot ob‘ekti sifatida chet davlatlardan bir nechta nav namunalari ilmiy 
tadqiqot ishlarini olib borish maqsadida keltirildi. 
Ish natijasida monardaning ham fenotipik belgilari bo‗yicha, ham mahsuldorligi jihatidan 
o‗rganiladi. Er usti massasi hosilining shakllanishiga va xomashyoda efir moylarining 
to'planishiga ob-havo sharoitining ta'sirini xususiyatlari ochib beriladi. Efir moylarining 
vegetatsiya fazalari bo‘yicha to‘planish dinamikasi va uning o‘simlik organlari bo‘yicha 
taqsimlanishi o‘rganilib, O‗zbekiston sharoitida moslashtirish uchun istiqbolli nav 
namunalaridan efir moylarini olish uchun o‘simliklarni yig‘ishning maqbul muddatlari tavsiya 
etiladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: 
1.
В
. 
Ф
. 
Пивоваров
. 
Овощы
России
. 
Москва
-2006-
стр
-86-89 
2.
Н
.
В
.
Корчашкина
. 
Биологические
особенности
роста
и
развития
видов
рода
монарда
(Monarda L.) 
в
условиях
нечерноземной
зоны
Российской
Федерации
. 
Россия
-2009 

---

IJODKOR O‘QITUVCHI JURNALI
 
5 YANVAR / 2022 YIL / 14 – SON 
83 
OTA-ONALARNING FARZANDLARI OLDIDAGI BURCH VA 
MA'SULIYATLARI 
Narbutayev Ural Mamayusupovich 
Qashqadaryo viloyati G'uzor tumani 
54-sonli umumiy o'rta ta'lim maktabining 
Ma'naviy ma'rifiy tarbiyaviy ishlar bo'yicha direktor o'rinbosari 
Annontatsiya: 
Ota-ona o
ʻ
z bolalarini tarbiyalash huquqiga ega va tarbiyalashi shart. Ota-
ona o
ʻ
z bolalarining tarbiyasi va kamoloti uchun javobgardir. Ular o
ʻ
z bolalarining sog
ʻ
lig
ʻ
i, 
jismoniy, ruhiy, ma
ʼ
naviy va axloqiy kamoloti haqida g
ʻ
amxo
ʻ
rlik qilishlari shart. Bolalarning 
huquq va manfaatlarini himoya qilish ularning ota-onasi zimmasiga yuklatiladi. 
Kalit so‘z:
muhojir. 
Ota-ona o
ʻ
z bolalarining qonuniy vakillari hisoblanadilar hamda har qanday jismoniy va 
yuridik shaxslar bilan bo
ʻ
lgan munosabatlarda, shu jumladan sudda alohida vakolatsiz 
ularning huquq va manfaatlarini himoya qiladilar. Ota-ona o
ʻ
z bolalarini tarbiyalashda boshqa 
barcha shaxslarga nisbatan ustun huquqqa ega. 
Ota-ona bolalarining qonun hujjatlarida belgilangan zarur darajada ta
ʼ
lim olishini 
ta
ʼ
minlashi shart. Ota-ona voyaga yetmagan bolalariga ta
ʼ
minot berishi shart. 
Ota va ona o
ʻ
z bolalariga nisbatan teng huquq va majburiyatlarga egadirlar. 
Farzand to
ʻ
la muomalaga layoqatli bo
ʻ
lsa, uning majburiyatlari bo
ʻ
yicha, xususan, u 
yetkazgan zarar oqibatida kelib chiqqan majburiyatlar bo
ʻ
yicha ona-onalar javobgar 
bo
ʻ
lmaydilar. 
Shaxs quyidagi hollarda to
ʻ
la muomalaga layoqatli deb topiladi: 
►
voyaga yetganda (18 yoshga to
ʻ
lganda); 
►
emansipatsiya (voyaga yetmagan shaxsni to
ʻ
la muomalaga layoqatli deb topish) 
qilinganda; 
voyaga yetmagan shaxs qonuniy nikoh munosabatlariga kirishganda. 
Ota-onalik huquqlari bolalar 18 yoshga to
ʻ
lganlarida 
(voyaga yetganda) 
tugaydi. 
Ko'pgina o'zbekistonlik muhojirlarning kamida ikkita farzandi bor, va ushbu farzandlar 
ularning ota-onalari mamlakatni tark etgandan keyin boshqa oila a'zolarining qaramog'ida 
qoladilar. Shu bois bolalarning e'tiborsiz qolish xavfini tug'iladi va ularning ruxiy holatiga jiddiy 
ta'sir ko‘rsatadi. Bu 22 noyabr kuni Toshkentda bo'lib o'tgan xalqaro forumda taqdim etilgan 
migratsiya ta'siriga uchragan bolalarning ahvoli to'g'risidagi tadqiqotning asosiy xulosalaridan 
biridir. Ushbu tadbir mamlakatda bolalar va oilalar farovonligini ta'minlash uchun ijtimoiy 
ishchi kasbini mustahkamlashga qaratilgan edi. 
Tadqiqot «Janubi-Sharqiy, Janubiy va Markaziy Osiyoda migratsiya ta'siridan bolalarni 
himoyalash» loyihasining bir qismidir. Ushbu loyiha Evropa Ittifoqi tomonidan 
moliyalashtirilgan bo‘lib, O'zbekiston Xotin-qizlar Qo'mitasi va UNICEF tomonidan amalga 
oshirilmoqda. Loyihaning maqsadi muhojir ota-onalard qoldirib ketgan bolalarga sifatli 

---