Iii qism. Musiqa asarlari tahlili 1-mavzu. Musiqiy shakl va uning umumiy asoslari

TAHLIL UCHUN MATERIAL:
L.Betxoven, Sonata №1, 3- qism, №3, 1- qism, 2- qism, №6, 2- qism, №7,3- qism, №8, 3 qism, №18, 3 qism, №29, 1 qism
L.Betxoven. Simfoniya №8, 1 qism
M.I.Glinka. “Ivan Susanin”, Vanyaning qо‘shig‘i
E.Grig. Norvegiya raqsi op. №35, №2
F.Mendelson. “Sо‘zsiz qо‘shiq”, №30
G.Mushel. «Pushti sonatina»
G. Mushel. «Maktub».
K. Kenjayev. “Andantino”.
H. Rahimov. “Quvlamachoq”.
F.Shopen. Prelyudiya №7


3 mavzu: Oddiy ikki qismli shakl, murakkab ikki qismli shakl, qadimsonata shakli

1. 
   Umumiy tavsif.
   

Oddiy ikki qismli shakl deb, har ikkisi ham tuzilishiga kо‘ra oddiy bо‘lgan ikki qismdan tashkil topgan shaklga aytiladi.
Musiqaning asosiy fikr-mavzusini bayon etadigan birinchi qism ma’lum bir davriyani taqazo etadi. Ikkinchi qism davriyadan murakkab bо‘lmagan tuzilishni talab etadi. Unda musiqiy fikrning keyingi rivojlanishi va yakunlanishi sodir bо‘ladi.
Ikki qismli shaklning har bir qismi takrorlanishi mumkin. Raqsona pyesalarda takrorlanadigan qism band (koleno) deb ataladi.
Oddiy ikki qismli shakl tarkibiy qismlari qо‘shilib ketgan yoki ajralib turgan tuzilishga ega bо‘ladi. Shaklning qо‘shilib ketganlik yoxud ajralib turganlik darajasi birinchi va ikkinchi qismlar orasidagi metrik chegaraning yaqqolligi, sezuraning aniqligi, birinchi davriyaga yakun soladigan kadensiyasining xarakteriga bog‘liq.
Shaklning bо‘linganligi har bir qismning takrorlanishi bilan ta’kidlanadi.
Bо‘linganlik raqs xarakteriga ega musiqada ayniqsa, kо‘proq uchraydi. Qо‘shib yozilgan shakl sekin harakatli lirik pyesalar uchun xosdir, u odatda qismlar orasidagi kuy yoki fakturaviy о‘tishlar, ikkinchi qismdan oldingi dominantali kadensiya orqali amalga oshiriladi.
Ikki qismli shaklda birinchi davriya yorqinlik baxsh etib, esda qolarli mavzu va ekspozitsiyaviy xususiyatga ega. U bir tonalli yohud parallel yoki dominantali tonallikka modulatsiya qilgan davriya bо‘lishi mumkin. Bu davriya kvadrat yoki nokvadrat tuzilishga ega.