Iii qism. Musiqa asarlari tahlili 1-mavzu. Musiqiy shakl va uning umumiy asoslari

IV. Repriza.

Oddiy uch qismli shaklning reprizasi uch xil bо‘ladi:
1. Birinchi qismni aniq takrorlaydigan repriza.
2. Variatsiyalangan repriza о‘zgartirilgan takrordan iborat. Yangi rivojlantirish elementlarining mavjudligi shaklning kengayishi yoki qisqarishiga olib keladi. Bu о‘zgarishlar bezakli, fakturali, tonal-garmonik, registrli bо‘lishi mumkin.
3. Dinamik repriza birinchi qism mavzusini takrorlashda ahamiyat kasb etadigan о‘zgarishlarni kо‘zda tutadi.
Dinamizatsiya usullari: lad-tonal о‘zgaruvchanlik (minor major bilan yo ,aksincha, almashtiriladi), asosiy kuyga yangi kuyning qarama-qarshi qо‘yilishi, yangi garmonik og‘ishmaning kiritilishi, harakat tezligining ortirishi, ritmik о‘zgarishlar, fakturada bayon zichligi kuchayishi kabilar sanaladi. Dinamik reprizali uch qismli shaklda umumiy kulminatsiya kо‘pincha uchinchi qismga tо‘g‘ri keladi.
Repriza ichida kо‘pincha yangi akkordlar va subdominanta tomonga og‘ishmalar kiritiladi. Ular shaklni kengaytiradi va subdominanta garmoniyasi yordamida asosiy tonallik tonikasini mustahkamlaydi.
Ayrim hollarda reprizada birinchi va о‘rtaliq qismlar mavzu elementlarining birlashuvi rо‘y beradi. Bunday birlashuv, odatda, reprizaning asosiy tuzilmasiga qо‘shimchani hosil qiladi.