Iii международная научно-практическая конференция

АҲОЛИ ТУРАР ЖОЙЛАРИНИ САНИТАРИЯ ТОЗАЛАШ 
МУАММОЛАРИНИ ЕЧИШДА ҚОНУНЧИЛИК АСОСЛАРИ 
Искандарова Г.Т., Шерқўзиева Г.Ф., Жолмурзаев А.Д. 
Тошкент тиббиёт академияси 
Аҳоли турар жойларини санитария тозалаш ва бу билан тупроқ муҳитини 
санитария муҳофаза қилиш соҳасидаги муносабатларни бевосита тартибга 
солувчи 15 дан зиёд қонун, табиий ресурсларнинг айрим турларидан 
фойдаланиш механизмлари ва шартларини белгилаб берган 30 дан ортиқ 
меъёрий-ҳуқуқий ҳужжат қабул қилинди. Мамлакатимизда ҳудудларнинг 
санитария ва экологик ҳолатини яхшилаш соҳасида 2017-2018 йилларда қаттиқ 
маиший чиқиндилар билан боғлиқ ишларни амалга ошириш тизимининг 
инфратузилмасини такомиллаштириш бўйича кенг кўламли ишлар олиб 
борилди, 13 та санитария жиҳатидан тозалаш давлат унитар корхоналари ҳамда 
уларнинг туман ва шаҳарлардаги 172 та филиали, шунингдек, 9 та маиший 
чиқиндилар билан боғлиқ ишларни комплекс амалга ошириш кластерлари 
ташкил этилди. Мавжуд қаттиқ маиший чиқинди полигонларининг санитария 
талаблари ва экологик меъёрларга мувофиқ келмаслиги мазкур соҳада 
комплексли чора-тадбирларни қабул қилишни ва кучли қонунчиликни талаб 
этмоқда. Шу муносабат билан Ўзбекистон республикасида ушбу соҳада кучли 
қонунчилик яратилган, хусусан Ўзбекистон Республикасининг Конститутцияси 
(8 декабр, 1992 й). Бош қомусимизда атроф муҳитни муҳофаза қилишга катта 

---

III Международная научно-практическая конференция
 
334 
III International Scientific and Practical Conference 
аҳамият берилган, хусусан “Ер, фойдали қазилмалар, муҳит ресурслар, ўсимлик 
ва ҳайвонот дунёси умумдавлат бойлик ҳисобланиб, давлат ҳимоясидадир” (50, 
54, 55-бандлар). “Фуқоролар саломатлигини сақлаш” ҳақидаги Қонун (1996 й) 
нинг 12-бандда Ўзбекистонда экологик холатни яхшилашда профилактик чора 
тадбирлар муҳим аҳамиятга эканлиги кўрсатилган.”Аҳолини санитария 
эпидемиологик осойишталиги” тўғрисидаги Ўзбекистон Республикасининг 
Қонуни 2015 йил 15 июлда қабул қилинган бўлиб, қонунинг 21-моддасида 
“Кимёвий моддаларни, биологик воситаларни ва материалларни ташиш, 
сақлаш, қўллаш, зарарсизлантириш, утилизация қилиш ҳамда кўмиб ташлаш 
пайтидаги талабларда аҳолининг санитария-эпидемиологик осойишталигини 
таъминлаш мақсадида санитария қоидалари, нормалари ва гигиена 
нормативларига риоя этиш шарт” деб белгилаб қўйилган. Шу билан бирга 
«Ўзбекистон шароитида аҳоли яшаш ҳудудларини қаттиқ маиший 
чиқиндилардан тозалашни гигиеник меъёрлари» ва «Ўзбекистон шароитида 
қаттиқ маиший чиқиндиларни махсус полигонларда сақлаш санитария 
талаблари» санитария нормалари
ҳам аҳоли турар жойларини санитария 
тозалаш тизимидаги меъёрий хужжатлар ҳисобланади шунингдек, Ўзбекистон 
Республикаси Президентининг 2019 йил 17 январдаги ПФ-5635-сон “2017-2021 
йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор 
йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясини “Фаол инвестициялар ва 
ижтимоий ривожланиш йили”да амалга оширишга оид Давлат дастури 
тўғрисида”ги Фармони ижросини таъминлаш мақсадида: “2019-2028 йиллар 
даврида Ўзбекистон Республикасида қаттиқ маиший чиқиндилар билан боғлиқ 
ишларни амалга ошириш стратегиясини тасдиқлаш тўғрисида” Қарори ҳам 
ушбу соҳадаги қонунчилик асоси ҳисобланади. 
Юқоридагиларни ҳаммаси шуни кўрсатадики атроф муҳит хусусан 
тупроқ муҳити холатини яхшилаш ва аҳоли турар жойларини санитария 
тозалаш бўйича чора тадбирлар ишлаб чиқиш ва асослашда, санитария 
назоратни ўтказишда қонуний меъёрий хужжатларни билиш ва уларни 
амалиётда қўллаш муҳим аҳамият касб этади.