Iii международная научно-практическая конференция

III Международная научно-практическая конференция
 
312 
III International Scientific and Practical Conference 
РАЦИОНАЛ ОВҚАТЛАНИШ 
Эрметова Д.И. 
Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ошириш маркази
 
Ортиқча вазн муаммоси – бутун дунёдаги энг долзарб муаммолардан 
биридир, шунинг учун қисқа вақт ичида мўъжизавий натижа беришни ваъда 
қиладиган тезкор парҳезлар, турли хил овқатланиш ва очлик билан озиш 
усуллари машҳурлиги ажабланарли ҳол эмас. Одатда булар наф беради, лекин 
одам озгандан кейин одатдагидек режимда овқатланишни бошлаганда, 
йўқотилган килограммлар ортиқчаси билан танага қайтади. Тана вазнини 
камайтирмоқчи бўлган инсонга зарури бу – тўғри, соғлом рационал 
овқатланишдир. Кўпинча вазн ташлаш учун парҳез эмас, балки 
рационал 
овқатланиш
керак бўлади. Айнан рационал овқатланиш овқатга бўлган 
муносабатни шакллантиришга, зарарли одатлардан воз кечишга ёрдам беради, 
ва таркиби витаминлар, минераллар, клетчатка ва бошқа фойдали моддаларга 
бой бўлган маҳсулотларни истеъмол қилишга ундайди. Рационал овқатланишда 
одам тўғри овқатлана бошлайди: кунига 5-6 марта ва кам-камдан овқатланади. 
Асосийси, рационал овқатланиш нафақат вазнни камайтиради, балки 
саломатликни яхшилайди ва моддалар алмашинувини нормаллаштиради. 
Рационал овқатланиш –
бу нафақат хавфсиз ва самарали озиш имкониятидир. 
Биринчи навбатда бу соғлом турмуш тарзининг муҳим таркибий қисмидир. 
Рационал овқатланишнинг асосий афзаллиги – овқат билан тушаётган инсон 
организми учун зарур бўлган барча моддаларнинг баланслашганлигидир. 
Рационал овқатланишда одам организми нафақат оқсил, ёғ, углеводлар, балки 
витаминларнинг ҳам оптимал миқдори билан таъминланади. Организм учун 
зарур бўлган барча элементлар миқдори индивидуал тарзда ҳисобланади. Кам 
ҳаракат одам юқори калорияли маҳсулотларни истеъмол қилишдан воз кечиши 
керак. Ўз навбатида фаол ҳаёт тарзини олиб борадиган одам бундай 
маҳсулотларни ўз рационига чекланган миқдорда киритиши мумкин.
Рационал 
овқатланишнинг асосий тамойилларидан бири бу режимга ва мунтазамликка 
риоя қилишдир. Кунига 5 марта, тез-тез, кам-камдан овқатланиш зарур.
Овқатланиш оралиғи 3-4 соатдан ошмаслиги лозим, мана шунда очлик ҳис 
қилинмайди. Кунига бир-икки марта овқатланиш организмга катта зарар 
етказади. Ва нафақат семириш , балки гастритдан тортиб то ярагача турли 
касалликларга олиб келади. Кечки овқат жуда кеч бўлмаслиги керак, энг охирги 
овқатланиш уйқудан 2 соат олдин бўлгани маъқул. Мана шунда нафақат 
ортиқча килограммлардан қочасиз, балки организмга тунда дам олишига имкон 
берилади. Тўғри овқатланиш қоидаларига амал қилиш кунига беш маҳал 
овқатланиш режимини ташкил қилишдан бошланади. Кўпчилик “зўрға уч 
маҳал овқатланишга вақт топамиз”, ёки “3 маҳал таом еб шунча вазн 
тўплаганман, 5 маҳал овқатлансам нима бўлади”, деб айтишади. Аммо вақтида 
тўғри овқатланиш инсонлардан кўп вақт талаб қилмайди, бундай ҳолатда 
ортиқча вазн тўпланиши эса, умуман мумкин эмас. Чунки 5 маҳал овқатланиш 

---