Iii-kurs V- semestr

Tashqi tanosil organlari
Erkaklarning tashqi tanosil organlari erlik olati va yorg’oqdan iborat.
Erlik olati – penis jinsiy yaqinlashuv va siydik yo’li organi bo’lib, spermatozoid va siydik chiqarish vazifasini bajaradi. Olat uchta g’ovak tanadan tashkil topgan. Bittasi siydik chiqarish naychaning ost tomonida, qolgan ikkitasi uning ustida yonma – yon joylashgan. G’ovak tanalari silliq muskullardan va elastik fibroz to’qimalardan tuzilgan bo’lib, ularning orasi har xil katakchalardan iborat. Erkak olatining taranglashishi va yumshashi ana shu kataklarning qon bilan to’lib turishi yoki kamayishiga bog’liq bo’ladi. Siydik chiqarish naychasi joylashgan (ostidagi) g’ovak tananing prostata bezi tomonga qaragan qismi piyoz shaklida kengaygan bo’lsa, ikkinchi uch qismi qo’ziqorin qalpog’iga o’xshab olat boshini hosil qiladi. Qolgan ikkita g’ovak tanalarini oldingi uchlari olat boshiga kirib turadi. Bularning orqa tomonlari kengayib qov suyagiga yopishadi.
Siydik chiqarish nayi olat boshiga vertikal holatdagi yoriq bo’lib ochiladi.
Olat terisi uning boshi tomonga yaqinlashgan sari yupqalashadi va olat boshiga yetganda erkin qoplab turuvchi qismga aylanadi.
Yorg’oq (scrotun) – teri haltacha bo’lib, unda moyaklar joylashgan. Halta yettita qavatdan iborat.

1. 
   Eng ustki teri qavati to’qroq rangli, yupqa va nozik bo’lib, moylik modda va ter ishlab chiqaruvchi bezlarga boy bo’ladi.
   
2. 
   Go’shtdor parda – xar qaysi moyakni alohida o’ragan teri osti biriktiruvchi to’qimadan tuzilgan. Ikkala moyak xaltasi o’rtada o’zaro qo’shilib yorg’oq devorini hosil qiladi.
   
3. 
   Tashqi urug’ fastsiyasi – qorin devoridagi muskullarni ustidan qoplovchi fastsiyaning yorg’oqdagi davomidir.
   
4. 
   Moyakni ko’taruvchi muskul fastsiyasi – Shu nomdagi muskulni qoplab turgan fastsiya bo’lib, chov kanalining tashqi halqasidan yorg’oqqa tushadi.
   
5. 
   Moyakni ko’taruvchi muskul – qorin ko’ndalang muskulidan ajralib yorg’oqqa tushganda parda holida tarqaladi. Qisqarganda moyakni yuqoriga ko’taradi.
   
6. 
   Ichki urug’ fastsiyasi – qorin devorining ichki tomonidagi ko’ndalang fastsiyaning davomi bo’lib, moyakni va urug’ tizimini o’raydi.
   
7. 
   Moyakning g’ilof pardasi – qorin (seroz) pardaning bir qismi bo’lib, moyak rivojlanib yorg’oqqa tushish protsessida uni o’rab birgalikda tushadi. Bu parda ikki varaqdan iborat bo’lib, biri moyakning ustini o’rasa, ikkinchi varag’i yorg’oq devorini o’raydi. Bu ikki varaq o’rtasida hosil bo’lgan bo’shliq seroz parda bo’shlig’i bo’lib, ularni suyuqligi namlab turadi.