Ii-qism: elektromagnetizmdan laboratoriya ishlari to’plami

O’lchash misollari
a). Magnit maydoning tok kuchi I ning funksiyasi sifatida o’lchashlar.
1-jadval. _{ } va _{ } uchun o’lchashlar

b) Magnit maydoning g’altak uzunligi L ning funksiyasi sifatida o’chashlar .
2-jadval. _{ }va _{ }uchun o’lchashlar

Hisoblashlar va natijalar
a) Magnit maydonni I tok kuchining funksiyasi sifatida o’lchaslar.
3-rasmda _{ }magnit maydonining tok kuchi _{ }dan bog’liqligi grafik ravishda ko’rsatilgan.
O’lchash xatoliklari chegarasida tajriba natijalari (1-jadvalga qarang) koordinata boshidan o’tuvchi to’g’ri chiziq ustida yotadi ya’ni magnit maydoni _{ } tok kuchi _{ }ga to’g’ri proportsional.
Bu koordinat boshidan o’tuvchi to’g’ri chiziqning qiyaligi

(5) tenglamaga asosan to’g’ri chiziqning qiyaligi _{ }va_{ } uchun

b) Magnit maydonni g’altak uzunligi L ning funksiyasi sifatida o’lchaslar.
4 – rasmda _{ } magnit maydonining g’ltakning birlik uzunlikka to’g’ri keluvchi o’ramlar
soni _{ } dan bog’liqligi grafik ravishda ko’rsatilgan. _{ }-1 qiymatlar uchun 2 –jadvaldagi qiymatlar koordinata boshidan o’tuvchi to’g’ri chiziq bilan yaxshi mos keladi. Uzunlik birligiga to’g’ri keluvchi o’ramlar sonining katta qiymatlari uchun, yoki
boshqacha aytganda, g’ltakning kichik uzunliklari _{ } uchun _{ } – tenglama yordamida uzun g’altaklar uchun hisoblangan natijalarga ko’ra to’g’ri chiziqdan chetlanishni oson tushuntirish mumkin. Koordinata boshidan o’tuvchi to’g’ri chiziqning qiyaligi

(5) tenglamaga asosan _{ } qiymat uchun

(5) rasmda magnit maydonining g’altakning uzunligidan bog’liqligi grafik ravishda ko’rsatilgan. _{ } bo’lganda o’lchash natijalari
_{ } qiymat uchun _{ }
giperbola bilan yaxshi mos keladi. (5) tenglamaga asosan
_{ }va_{ }qiymatlar uchun _{ } .

3 – rasm. Magnit maydonni _{ } tok kuchining funksiyasi sifatida o’lchashlar.

4-rasm. Magnit maydonni g’altakning uzunlik birligiga to’g’ri keluvchi o’ramlar sonining funksiyasi sifatida o’lchaslar.

a) 5-rasm. Magnit maydonni o’zgarmas o’ramlar sonida g’altakning markazidagi nuqta uchun g’altak uzunligi _{ } ning funksiyasi sifatida o’lchashlar.