Ii mavzu. Korxona – mustaqil xo’jalik yurituvchi bozor sub’ekti

O’quv-amaliy markazlari – kichik tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash va bozor iqtisodiyoti uchun kadrlar tayyorlashning keng miqyosli dasturini amalga oshiruvchi tuzilma. Biznes-inkubatorlar – maxsus tanlab olingan kichik korxonalarni o’z maydonlariga joylashtiruvchi va ularga maslahat, o’qitish va ofis xizmatlarini ko’rsatuvchi tuzilmalar. Ijtimoiy-amaliy markaz – ish bilan band bo’lmagan aholi va ishsizlar o’rtasida kichik tadbirkorlikni rivojlantirish orqali yangi ish o’rinlarini yaratish bilan shug’ullanuvchi, odatda bandlik markazlari qoshida tashkil etiluvchi tuzilma. Texnopark – o’z hududida kichik innovatsion korxonalarni yaratish va rivojlantirish orqali ilmiy salohiyatdan foydalanish va ishlab chiqilgan texnologiyalarni tijoratlashtirish maqsadida tashkil etiluvchi tuzilma. Biznes-markaz – tadbirkorlar va biznesmenlarga servis xizmatlari ko’rsatuvchi tuzilma. Konsalting – ishlab chiqarishga ish yuzasidan xizmat ko’rsatish sohasida ixtisoslashgan firmalarning o’z mijozlariga maslahat xizmati ko’rsatish va texnikaviy loyihalarni ekspertiza qilish bilan bog’liq iqtisodiy faoliyat. Auditorlik kompaniyasi – xo’jalik yurituvchi sub’ektlarga buxgalteriya hisobini tashkil etish va yuritish, buxgalteriya va moliyaviy hisobotlarni tayyorlash, bu borada turli maslahatlar berish, moliya-xo’jalik faoliyati to’g’risida xulosalar berish va shu turdagi boshqa xizmatlar ko’rsatish bilan shug’ullanuvchi muassasa. Sug’urta kompaniyasi – sug’urtalovchi rolida maydonga tushuvchi, ya’ni sug’urta hodisasi ro’y bergan chog’da sug’urtalangan shaxsning zararlarini qoplash majburiyatini o’ziga oluvchi tashkilot.

Buning natijasida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub’ektlarining mamlakatimizda yangi ish o’rinlarini tashkil qilish, aholining daromadlari va farovonligini oshirishning muhim omili sifatidagi natijalari salmoqli bo’lib bormoqda. Jumladan, mamlakatimizda 2009 yilda yaratilgan jami 940,5 mingdan ortiq yangi ish o’rinlarining 391,8 mingtasi (41,7 foizi) kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sohasiga to’g’ri kelmoqda. Bu o’tgan yildagiga nisbatan 4,7 foizga ko’proq demakdir. Jami yangi ish o’rinlarining deyarli 21 foizi turli shakllardagi uy mehnatini yo’lga qo’yish, 7,5 foizi yangi ob’ektlarni ishga tushirish, mavjud ishlab chiqarishlarni qayta qurish va kengaytirish, deyarli 30 foizi ish joylarini ko’paytirishning qo’shimcha chora-tadbirlarini amalga oshirish hisobiga tashkil etilgan. Buning natijasida, kichik tadbirkorlikda band bo’lganlar sonining jami iqtisodiyotdagi band bo’lganlar soniga nisbatan ulushi 2008 yilda 73,1 foizni tashkil etgan bo’lsa, 2009 yilga kelib 74,2 foizga etdi.

Bundan ko’rinadiki, jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi sharoitida mamlakatimizda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni jadal rivojlantirish iqtisodiy o’sishni ta’minlash, yangi ish o’rinlarini tashkil qilish, aholining daromadlari va farovonligini oshirishning muhim omili sifatida amal qilmoqda (2-ilova).