Ii bob. Olingan natijalar tahlili

Tadqiqotning maqsadi va vazifalari.
O‘zbekiston Respublikasi Farg‘ona hamda Andijon viloyatlari tog‘ oldi va adirliklarida o‘sadigan va kimyoviy tarkibi deyarli o‘rganilmagan Delphinium stocksianum o‘simliklaridan alkaloidlarni ajratib olish usullarini ishlab chiqish va ularning kimyoviy tuzilishini kimyoviy, fizik-kimyoviy usullar yordamida aniqlash hamda biologik faolliklarini o‘rganishdan iborat. Ushbu maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalarni amalga oshirish belgilandi:
• o‘simlikni yer ustki va ildiz qismlarini maqbul erituvchilar yordamida ekstraksiya qilish va fraksiyalarga ajratish;
• turli fraksiyalardan ustunli xromatografiya va boshqa usullar yordamida sof holdagi alkaloidlarni ajratib olish;
• olingan moddalarni kimyoviy tuzilishi va xossalarini kimyoviy hamda fizik-kimyoviy usullar yordamida o‘rganish;
• ajratib olingan alkaloidlarning farmakologik faolligini o‘rganishga berish.


Tadqiqot natijalarining ilmiy jihatdan yangilik darajasi:

Birinchi marta Ranuculaceae oilasiga kiruvchi Delphinium stocksianum o‘simligining alkaloid tarkibi o‘rganildi. O‘simlikni kuzatishlar natijasida biologik tasnifini o‘rganildi va yetarli miqdorda o‘simlik zaxirasini yig‘ildi. O‘simlikni ekstraksiya qilish tizimi ishlab chiqildi va alkaloidlar yig‘indisini organik erituvchilarni qutbliligi ortib borish tartibida qayta ekstraksiya qilish yupqa qatlamli xromatografiya qilindi. Delphinium stocksianum o‘simligining yer ustki qismi xloroformli fraksiyalari tarkibidagi alkaloidlarni avvaldan maʼlum bo‘lgan alkaloidlar bilan solishtirildi.Natijada o‘simlik tarkibida Papaveraseae oilasiga kiruvchi o‘simliklardan ajtarib olingan avvaldan maʼlumalkaloidlar borligi yupqa qatlamli xromatografiya qilish orqali aniqlandi. Yetarli miqdordagi o‘simlikdan olingan alkaloidlar yig‘indisini xromatografiya qilish orqali Delphinium stocksianum o‘simligi yetarli miqdorda alkaloidlar ham saqlashi aniqlandi.

Mavzuning ahamiyati: O‘simliklardan unumli va samarali foydalanishni asoslab berish. Yovvoyi holda o‘suvchi tabiiy o‘simliklarni tibbiyotda qo‘llash uchun preparatlar yaratish.