Ii-bob. Komputerlarning texnik ta’minoti. 2-ma’ruza Mavzu: Kompyuterlarning texnik tarkibi, asosiy va qo’shimcha qurilmalari Reja

qism katalog fayl qism katalog fayl
qism katalog fayl qism katalog fayl

qism katalog fayl

Bitta katalogda bir xil nomdagi bitta fayl saqlanishi mumkin. Lekin, bir xil nomdagi fayllar turli xil darajadagi kataloglarda saqlanilishi mumkin.

Tashqi qurilmalar drayveri. Qurilmalar drayveri – kompyuter-ning tashqi qurilmalar bilan aloqasini ta’minlaydi. Drayver so’zi inglizcha so’zdan olingan bo’lib “driver” - haydovchi yoki boshqaruvchi degan ma’noni bildiradi.
Kompyuterlar katta hajmdagi tashqi qurilmalarga ega bo’ladi. Bo’lar displey, klaviatura, disk yurituvchi, disklar va chop etish qurilma-laridir. Bundan tashqari kompyuterga qo’shimcha kiritish-chiqarish qurilmalari: sichqoncha, telefon, manipulyator, modem, lokal va global tarmoq, skaner va boshqalarni ulash mumkin.
Tashqi qurilmalar to’plami ishini to’liq ta’minlash opearasion sistemaning asosiy funksiyalaridan biridir. Bu funksiyani bajarish uchun tashqi qurilmalarni boshqarish dasturlari – drayverlar ishlatiladi.
Standart tashqi qurilmalar drayveri kiritish-chiqarishning bazaviy sistemasini hosil qiladi va kompyuterning doimiy xotira qurilmasiga joylashgan bo’ladi. Kompyuter ishga tushirilgan paytda, bu qurilmalar kompyuterga qo’shilgan yoki qo’shilmaganligidan qat’iy nazar, ular kompyuter xotirasiga yuklanadi. Qo’shimcha qurilmalar drayverlari esa o’zlarining doimiy xotirasida saqlanadi va ular kompyuterga qo’shilgandan keyin ishga tushiriladi.
Buyruqlar tili prosessori. Har qanday operasion sistema o’zining buyruqlar tiliga ega bo’lib, ular yordamida foydalanuvchi u yoki bu turdagi amallarni ifoda qiladi. Foydalanuvchi buyruqlar tilida tuzilgan dasturini tahlil qilishni va bajarishni uchun operasion sistema tarkibiga kirgan maxsus dasturlar – buyruqlar tili prosessori orqali amalga oshiradi.
Buyruqlar tili prosessori – foydalanuvchi bilan kompyuter o’rtasida muloqot o’rnatuvchi maxsus dasturdir. Buyruqlar tili prosessori alohida buyruqlardan tashqari, foydalanuvchi tomonidan ilgari tuzilgan ancha murakkab ko’rinishdagi buyruqlar ketma-ketligini ham tahlil qiladi va bajaradi.