Ii боб Кимёда даврий қонун ва Д. И. Менделеевнинг элементлар

CHNH2 CHNH2 CHNH2

COOH COOH COOH
B.Monoaminodikarbon kislotalar, dikarbon kislotalar va ularning amidlari.
Asparat kislota, a-aminosuksinat (qahrabo) kislota.
COOH
CH2
CHNH2

COOH
Glutamat kislota, a-aminuglutarat kislota:
COOH

CH2

CH2
CHNH2
COOH
Glutamat kisota mononatriy tuzi shaklida ovqatga mazza beruvchi dorivor sifatida keng qo’llanadi. Asparage oqsil molekulasi tarkibiga kirishidan tashqari, ba’zi o’simliklarda erkin shaklda ko’p to’planadi, hayvon to’qimalarida ham qisman uchraydi.
V. Asos aminokislotalar, diaminomonokarbon kislotalar, diaminokislotalar.
Lizin, a,e-diaminokapronat kislota:
Ch2 CH2 CH2 CH2 CH2 COOH

NH2 NH2
Oqsillar tarkibida lizin uchrashi juda katta farq qiladi. U, ko’pincha hayvon oqsillarida uchrasa ham ba’zi o’simlik oqsillarida (masalan, donlar tarkibidagi zein va gliadinda) mutlaqo bo’lmaydi.
Argin, a-amino-bguanidil valerianat kislota:
NH2
HC=C
N CH2 CH2 CH2 CH COOH
H NH2
II.Aromatik aminokislotalar
Fenilalanin, a-amino-b-fenilpropionat kislota:
-CH2 CH COOH
NH2
III. Geterosiklik aminokislotalar
Triptofan, a-amino-b-3-indopolpropionat kislota:
--CH2 CH COOH

NH2
Triptofan strukturasida getero xalqa indol alanin qoldig’I bilan birikkan. Bu aminokislotada ko’p oqsillar tarkibida bo’lsa ham kam miqdorda uchraydi.
Aminokislotalarning umumiy xossalari
Oqsillar tarkibiga kiradigan aminokislotalar oq kristal moddalar bo’lib, odatdagi temperaturada, qattiq holatda tirg’undir. Suv eritmalarida aminokislotalar 100-200 gr da qisqa muddat qizdirilganda buzilmaydi, ammo kislota yoki ishqor ishtirokida oqsillar gidrolizlanganda bir qator aminokislotalar to’la buzilib ketadi. Aminokislotalar suvda turli darajada eriydi. Sistin va tirozin eng kam prolin va oksiprolin esa, juda yaxshi eriydigan aminokislotadir.
Aminokislotalarning ko’pchiligi apsolyut spirtda ancha kam eriydi. Oqsillar tarkibiga kiruvchi barcha aminokislotalar tuzilishiga ko’ra, a-aminokislotalarning xuddi o’zi, ya’ni ular tarkibidagi NH2 gruppa karboksilga qo’shni uclerod atomida turadi. Agar aminokislota tarkibida ikkinchi NH2 bo’lsa, u har doim eng chettdagi uclerod atomida turadi. Bunga lizin, ornitin misol bo’la oladi.
Aminokislotalarning kimyoviy reaksyalari.