Ii bob ionitlar

IONIT

Ionitlar, ion almashtiruvchilar, ion almashtiruvchi sorbentlar — elektrolit eritmalarga taʼsir ettirilganda ion almashtira oladigan, tarkibida ionogen va (yoki) kompleks hosil qiladigan guruhlar tutgan polimer yoki anorganik moddalar. Koʻpchilik I. — amorf yoki kristall holdagi, amalda erimaydigan qattiq moddalardir. Kimyoviy tabiatiga koʻra, ular organik, anorganik, mineralorganik, kelib chiqishiga koʻra, tabiiy va sunʼiy I. ga boʻlinadi. Organik I. ga ion almashtiruvchi smolalar, kimyoviy faollashtirilgan koʻmir, torf, sellyuloza, anorganik I. ga alyumosilikatlar (seolitlar, permutitlar) va koʻp valentli metallarning gidroksidlari, fosfatlari, sianidlari misol boʻla oladi. I. elektrolitlar (tuzlar, kislotalar va ishqorlar) eritmasidan musbat yoki manfiy ionlarni (kationlarni yoki anionlarni) yutib, ularning o'rniga ana shunday zaryadli boshqa ionlarni ekvivalent miqdorda chiqara oladi.

Ionit deb, tarkibida harakatchan ionlar saqlagan anorganik va organik moddalarga aytiladi. Ionitlar almashinadigan ionning turiga koʻra: kationitlar va anionitlarga boʻlinadi. Tarkibidagi kationlarini eritmadagi kationlarga almashtiradigan, molekulasida kislota -SО3H, -PО3H, COOH, -H va boshqa guruhlar saqlagan ionit (polielektrolit)lar kationitlar deyiladi. Kationitlarda boradigan ion almashinish reaksiyalari quyida koʻrsatilgan:

R - SО3H + Na+↔ RSО3Na + H+

Tarkibidagi anionlarini eritmadagi anionlarga almashtiradigan, molekulasida asos -N+HOH; N+H3OH; N+HOH va boshqa guruhlar saqlagan ionit (polielektrolit)lar anionitlar deyiladi:

Tarkibidagi anionlarini eritmadagi anionlarga almashtiradigan, molekulasida asos -N+HOH; N+H3OH; N+HOH va boshqa guruhlar saqlagan ionit (polielektrolit)lar anionitlar deyiladi:

R - NH3OH + Cl↔ R - NH3C1 + OH-