Ii-bob. Eksperimental qism


Atom - molekulyar ta'limot



Download 147,13 Kb.
bet2/21
Sana22.01.2022
Hajmi147,13 Kb.
#398814
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   21
Bog'liq
Kimyoning Asosiy Stexiometrik Qonunlari

Atom - molekulyar ta'limot.
Atom – molekulyar ta'limotni dastlab M.V.Lomonosov (1741 y.) ishlab chiqdi va keyinchalik J.Dalton rivojlantirdi. Atom - molekulyar ta'limotdan quyidagi xulosalar kelib chiqadi.

1.Moddalar-molekulalardan, molekulalar esa atomlardan tarkib topgan.

2.Molekula va atomlar to'xtovsiz harakatda bo'ladi.

3.Molekula va atomlar aniq massa va o'lchamga ega.

4.Oddiy moddalar bir xil element atomlaridan, murakkab moddalar har xil element atomlaridan tashkil topgan.

Molekula – ayni moddaning tarkibini va kimyoviy xossalarini o'zida saqlaydigan, bir nechta atomlardan tarkib topgan va mustaqil mavjud bo'la oladigan eng kichiq zarrachadir.

Atom – moddaning kimyoviy jihatdan bo'linmaydigan eng kichiq zarrachasidir.

Kimyoviy element – yadro zaryadlari bir xil bo'lgan atomlarning muayyan turidir.

Atom-molekular ta’limotni kimyoga birinchi bo‘lib rus olimi М. V. Lomonosov tatbiq etdi va uni rivojlantirdi. Bu ta’limotning asosiy qoidalari „Matematik kimyo elementlari“ (1741) nomli va boshqa ko‘pgina asarlarida bayon qilingan. Lomonosov ta’limotining
mohiyatini quyidagi qoidalar bilan bayon qilish mumkin:1. Barcha moddalar ,,korpuskulalardan“ (Lomonosov molekulalarni shunday atagan edi) tarkib topgan.2. Molekulalar ,,elementlardan“ (Lomonosov atomlarni shunday atagan edi) tarkib topgan.3. Zarrachalar — molekula va atomlar to‘xtovsiz harakatda bo‘ladi. Jismlarning issiqlik miqdori ular zarrachalarining harakatlanish tezligi ortishiga bog‘liqdir.4. Oddiy moddalarning molekulalari bir xil atomlardan, murakkab moddalarning molekulalari — turli xil atomlardan tuzilgan.Lomonosovdan 67 yil keyin kimyoga atomistik ta’limotni ingliz olimi Jon Dalton tatbiq etdi. U atomistikaning asosiy qoi- dalarini „Kimyoviy falsafaning yangi sistemasi“ (1808) kitobida bayon qilib berdi. Dalton ta’limotining mag‘zi Lomonosov ta’li- motini takrorlaydi. Shu bilan birga, u bu ta’limotni yanada rivojlan- tiradi, chunki Dalton birinchi bo‘lib o‘sha vaqtda ma’lum bo‘lgan elementlarning atom massalarini aniqlashga harakat qildi. Lekin Dalton oddiy moddalarning molekulalari mavjudligini inkor etdi, bu esa Lomonosov ta’limotiga nisbatan bir qadam orqaga qaytish edi. Dalton fikricha, oddiy moddalar faqat atomlardan, murakkab moddalar esa „murakkab atomlardan11 (hozirgi tushunchada — molekulalardan) tarkib topadi. Shuni ta’kidlab o‘tish kerakki, Daltonning oddiy moddalarda molekulalar bo‘lishini inkor etishi kimyoning keyingi rivojlanishiga xalal berdi.Kimyoda atom-molekular ta’limot faqat XIX asrning o‘rtalaridagina uzil-kesil qarortopdi. Kimyogarlarning 1860-yilda Karlsrue shahrida bo‘lib o‘tgan Xalqaro syezdida molekula va atom tushunchalarining ta’rifi qabul qilindi.




Download 147,13 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish