Ii-bob. Amaliy qism

II-BOB. AMALIY QISM. MAVZU: INTERNETGA ULANISHGA ARIZA BERISHNING MB ni YARATISH.
2.1 - § Kerakli daturlarni ishga tushirib. MB yaratamiz
1. Birinchi navbatda XAMPP Serverni ishga tushiramiz. Buning uchun Pusk menyusidan “XAMPP” deb qidiramiz.

XAMPP Control Panelga kirdik.

Undan Apache va MySQL ga Startni bosib uchbu serverlarni ishga tushiramiz.
2. Endi Workbench dasturidan foydalansak bo’ladi.
Pusk menyusidan uni qidirib ishga tushiramiz.


Workbench ga kirganimizdan so’ng + belgisiga bosib ulanish nuqtasini yaratamiz. Bir so’z bilan aytganda host yaratamiz.

Connection name ga “uztelecom” deb nom beramiz va OK tugmasini bosib saqlaymiz.

3. Bizda uztelecom nomli yangi connection hosil bo’ldi. Unga kiramiz ya’ni ustiga bosamiz. Agar xabar oynasi chiqsa:

“Continue Anyway” ni bosib davom etamiz. Biz connection ning ichiga kirib oldik.

4. U yerdan Query1 qisnmiga o’tib quidagi buyruqni beramiz. Ya’ni database yaratish buyrug’ini.

Agar bizda pastda yashil pitichka chiqsa kodimiz muvaffaqqiyatli bajarilganini ko’rsatadi. Bizda “uztelecom” nomli ma’lumotlar bazasi yaratildi. Endi manashu MB yordamida kerakli ishlarni bajaramiz.


2.2 - § Jadvallarni yaratamiz.
1) Internetga ulanishga ariza berish uchun 3 jadval yetadi. Tariflar, Ariza_Beruv-chilar, Abonentlar. Manashu uchta jadvalni create table buyrug’idan foydalanib yaratib olamiz. Undan oldin esa kerakli database ni ytanlashimiz kerak.

Buning uchun “Schemas” bo’limiga kiramiz. Va u yerdan uztelecom MB ni topib ustiga bosamiz.

Endi har bir so’rovimiz. Ushbu MB da bajariladi. Ya’ni har bir yozgan SQL so’rovimiz (kodlarimiz) ushbu database ga ta’luqli bo’ladi.

2) Endi create_table buyrug’idan foydalansak bo’ladi.

tariflar jadvali yaratildi. Endi ariza_beruvchilar va abonentlar jadvalini yaratamiz.

abonetlar jadvali
2.3 - § Jadvallarga ma’lumot qo’shamiz.
Endi jadvallarga ma’lumot kiritamiz. Birinchi tariflar jadvaliga kiritamiz.


Endigi navbat ariza_beruvchilar jadvaliga, unga ham bir nechta ma’lumotlarni kiritamiz. Ariza_beruvchilar jadvaliga bitta ustun qo’shishimiz kerak. Ya’ni ariza tasdiqlangan yoki tasdiqlanmaganligini bildiruvchi ustun kerak. Uni qo’shish esdan chiqibdi. Hech qisi yo’q uni alter table commandasi yordamida qo’shishimiz mumkin.

Tasdiq nomli ustunimizni ariza_beruvchilar jadvaliga qo’shdik. Endi unga ma’lumotlar kiritamiz. Buning uchun insert into buyrug’idan foydalanamiz.

Ariza_beruvchilar jadvaliga quidagi ma’lumotlar kiritildi. Bu ma’lumotlar asosida endilikda turli xil so’rovlarni amalga oshiramiz.

Eslatman. Agar sizda ham kod yozadigan joy yo’qolib qolsa Quidagi byruqlar ketma ketligi yordamida uni chaqirib olish mumkin. File>>New Query Tab
Bizda quidagi 3 ta jadval bor

1. 
   Tariflar
   
2. 
   Ariza_beruvchilar
   
3. 
   Abonentlar
   

Endi ular yordamida SQL ning ba’zi so’rovlarini amalda bajarib ko’rishimiz mumkin bo’ladi.


2.4 - § Jadvallardagi ma’lumotlarni o’zgartirish.
Update so’rovi yordamida biz ariza_beruvchilar jadvalidagi tasdiq ustunidagi bazi bir foydalanuvchilarning ariza tasdiqlanganligini true qilamiz. Update ning syntak-sisi quidagicha:
UPDATE table_name
SET column1 = value1, column2 = value2,
WHERE condition;

Quidagida id si 2 ga teg bo’lgan ariza beruvchining arizasi tasdiqlandi. Yani uning arizasini update yordamida true ga o’zgartirdik. Yana bir nechta foydalanuvchilarning arizasini truega o’zgartiramiz. İd si 4 gacha bo’lgan arizalarni tasdiqladik. Qabul qildik.

Ma’lumotlarni o’zgartirganimizdan so’ng jadval ko’rinishi quidagicha bo’ldi:

2.5 - § Jadvallar o’rtasida aloqalarni shakllantirish.
Ariza_beruvchilar jadvalidagi tasdiq=1 bo’lgan foydalanuvchilar abonent maqomiga ega bo’ladi. Biz ariza_beruvchilar jadvalidagi tasdiq=1 (ya’ni true) bo’lgan ariza beruvchilarni abonentlar jadvaliga o’tkazib ularga hisob raqam berishimiz kerak. Buning uchun biz INSERT INTO, SELECT va WHERE operatorlarini birgalikda ishlatishimiz kerak bo’ladi. Sintaksisi quidagicha:
INSERT INTO table2 (column1, column2,..)
SELECT column1, column2, column3,..
FROM table1
WHERE condition;