Ii-1-mavzu. Yassi ramalarni ko’chishlar usuli bilan hisoblash ma’ruza rejasi

2. Ramaning kinematik aniqmaslik darajasi.
Ramalarni ko’chishlar usuli bilan hisoblashda umumiy noma’lumlar soni n
ularning tugunlaridagi burchakli va chiziqli ko’chishlarining yig’indisiga
teng bo’ladi:
(1.2)
bunda: nφ -– bikr tugunlarning burchakli ko’chishlar soni, nδ -– tugunlarning
chiziqli ko’chishlar soni. Umumiy noma’lumlar soni n ramaning kinematik niqmaslik darajasi deyiladi. Ko’chishlar usuli bilan hisoblashda ramalar ikki guruhga bo’linadi:
1.Erkinmas ramalar. Bunday ramalar tugunlarining chiziqli ko’chishi nolga teng bo’ladi Erkinmas ramalarning kinematik aniqmaslik darajasi ularning tugunlarini burchakli ko’chishlari soniga teng bo’ladi.
2. Erkin ramalar. Bu guruhga tugunlari burchakli va chiziqli ko’chishlarga ega
bo’lgan ramalar kiradi. Erkin ramalarning kinematik aniqmaslik darajasi ularning tugunlarini burchakli va chiziqli ko’chishlari sonining yig’indisiga teng.
Burchakli ko’chishlar soni nφ – rama bikr tugunlarining soniga teng bo’ladi.
Chiziqli ko’chishlar sonini aniqlash uchun ramaning har bir bikr tuguniga va bikr tayanchiga sharnir kiritish yo’li bilan yangi geometrik o’zgaruvchan sharnirli sxema qilinadi. Bu sharnirli mexanizmning erkinlik darajasi ramaning chiziqli ko’chishlar soniga teng bo’ladi:
(1.3)
1-misol. 2,a-shaklda berilgan ramaning kinematik aniqmaslik darajasi aniqlansin.
2-shakl
Yechish. Ramaning kinematik aniqmaslik darajasi (1.2) ga asosan aniqlanadi:
Ramaning bikr tugunlari soni 6 ga tengligidan burchakli ko’chishlar soni nφ =6 bo’ladi.
Ramaning chiziqli ko’chishlari sonini aniqlash uchun uning bikr tugunlari va tayanchlariga sharnir kiritib, geometrik o’zgaruvchan sharnirli sxema bilan almashtiriladi (2,b-shakl) va bu sharnirli sxemaning erkinlik darajasi (1.3) ifoda orqali aniqlanadi:
Demak, rama tugunlarining chiziqli ko’chishlari soni nδ =3 ga teng bo’lar ekan.
Noma’lumlar soniga teng bo’ladi.