Igamberdiyev K. A

II O’tgan mavzuni mustahkamlash og’zaki savol-javob o’tkazish orqali

1. 
   Tajribalarni iloji boricha qayerda olib borish lozim ?
   
2. 
   Tajriba davomida termometr sinib qolsa qanday ishlar amalga oshiriladi?
   
3. 
   Natriy metalini qayerda saqlanadi?
   

III Yangi mavzu bayoni

IV Mustahkamlash o’quvchilar bilan og’zaki savol javob o’tkazish orqali

1. 
   Kimyo fani laboratoriya xonasida eng ko’p ishlatilatiladigan jihozni nomini ayting?
   
2. 
   Laboratoriya shtativi necha qismdan iborat?
   
3. 
   Shtativdan foydalanish qoidalarini aytib bering?
   
4. 
   Spirt lampasi qanday yoqiladi va qanday qilib o’chiriladi?
   

V Baholash. Dars davomida faol ishtirok etgan o’quvchilar individual tarzda baholanadi.
VI Uyga vazifa rasm chizish .

2. 
   “Kimyo” fanida o‘qituvchilari uchun Crocodile dasturida virtual laboratoriyalarni tashkil etishni o‘rgatuvchi elektron resursni sinovdan o`tkazish
   

IV BOB. HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI VA EKALOGIYA
4.1. Ish joyini to‘g‘ri tashkil qilinishi
Ish joyini tashkil qilish bunda material va tayyor mahsulotlarni joylashtirish, ish joylarini iflos va keraksiz narsalar bilan to‘lib ketishiga yo‘l qo‘ymaslik, yo‘llar, o‘tish joylari va ish joylarini to‘sib qo‘ymaslik.
Transport vositalari, ko‘tarish kranlari va mexanizmlarni ishlatish qoidalari va boshqa yordamcht vositalardan foydalanish tartiblari.
Baxtsiz hodisalar kelib chiqish mumkin bo‘lgan ish usullarini qo‘llashni taqiqlash va kasb kasalliklariga olib kelishi mumkin bo‘lgan sanoat zararli moddalari haqida tushuncha berish va ulardan saqlanish usullarini ko‘rsatish.
Instruktaj o‘tkazayotganda avvalo odatdagi ish sharoitida ishchi o‘zini qanday tutishi kerakligi haqida ma’lumot beriladi. Lekin sanoat korxonalarida ba’zi bir haddan tashqari holatlar ham yuz berib qolishi mumkin. Masalan avariya, yong‘in va boshqa hollarda ishchi o‘zini qanday tutishi, tez harakat qilishi mahim ahamiyatga ega.
Shuning uchun mana shunday holatlarda qanday harakat qilish kerakligi haqida ham ma’lumot berilishi kerak. Ish joyidagi instruktajni master yoki brigadir o‘tkazadi.
Vaqti-vaqti bilan o‘tkaziladigan instruktaj. Bu instruktajni o‘tkazish vaqtini fabrika, zavod kasaba uyushmasi komitetlari bilan kelishgan holda, sanoat korxonasining rahbari belgilaydi. Bu instruktajning mazmuni ish joyidagi instruktaj mazmuni bilan bir xil. Instruktajning kirish instruktaji singari hamma ishchilar ish staji, malakasi, razryadidan qat’iy nazar o‘tkazilishi shart.
Rejadan tashqari instruktaj.
Bu instruktaj texnologik jarayonning o‘zgarishi, yangi mashina va stanoklar kiritilishi va yangi materiallardan foydalanish natijasida ish sharoitining o‘zgarishi sababli ishchilarning xavfsizligini saqlash uchun bilimlari etishmasligi sezilganda o‘tkazilishi mumkin. Bundan tashqari bu instruktaj ba’zi bir ishchilar xavfli ish usullaridan foydalanayotganligi sezilsa, mehnat intizomi yoki xavfsizlik texnikasi qoidalari buzilsa yoki ishchi ishlayotgan joyidan biror- bir sabab bilan (masalan kasallik, ta’til) uzilish ro‘y bersa, shuningdek ish joylarida kasb kasalliklari va baxtsiz hodisalar yuz bersa o‘tkazilishi mumkin. Shu sanoat korxonasiga o‘xshash korxonada avariya sababli baxtsiz hodisa ro‘y berganligi haqida xabar eshitilgandan keyin ham, plandan tashqari instruktaj o‘tkaziladi. Kundalik instruktaj. Naryad-dopusk bilan bajariladigan xavfli ishlar uchun ish boshlashdan oldin o‘tkaziladi. Bu instruktaj o‘tkazilganligi haqidagi ma’lumot naryad-dopuskka yozib qo‘yiladi.
Ish joyini tashkil qilishga kirishishdan oldin, bitiruv ishida, programmalar qanday maqsad uchun ishlab chiqilayotgani va qayerda ishlatilishi , ishlab chiqarish, ko‘rsatilishi lozim. Bu esa kompyuterda ishlashda paydo bo‘ladigan barcha xavflarni yaxshi baholashni ta’minlaydi. SHundan so‘nggina kompyuter sinflariga bog‘liq bo‘lgan masalalar hamda ularni joylashtirish, bir kompyuter uchun maydonni aniqlash, ish joyini inventarlar bilan ta’minlash zarur.
Displeylar bilan ishlaydigan operatorni ish maromini yo`lga qo`yish mexdat xavfsizligini va charchashni kamaytirishni oldini oladi. Ish kuni mobaynida ishchining ishlash qobiliyati birdan o`zining eng katta qiymatiga erisha olmaydi. Operatorning displey bilan ishlaganda ish maromi xar 2 soatda yarim soat dam olishi yoki 1 soatda 15 minut dam olib turishi l ozim. Bu kiska-kiska dam olish ish qobiliyatini yaxsxilash va charchashni oldini oladi. Bundan tashqari, operator va mashina o`rtasidagi masofa, shu masofaga binoan ekrandagi yozuvlarni kattaligi, ekran yorkinligi ham shular jumlasidandir. Ko`z va ekran oraligi 60-80 sm, kattaligi esa 3-4 mm, optimal kenglik va balandlik 3:4, belgi orasidagi masofa esa uning bo`yidan 15-20 % bo`lishi kerak
Operatorning kompyuterda ishlash paytidagi talab
Ish joyiini ratsional rejalashtirish, yoritish, operator bajarilishi lozim bo‘lgan ishga to‘g‘ri keladigan xizmat qilish sistemasidir.
Ish joyida xavfsizlikni ta’minlash va mehnat sharoitidagi ish muhitini tashkil qilish, ish rivojiga yo‘llanma hisoblanadi.
Ish joyini ratsional tashkil qilish moddiy sarfni kamaytirmagan xolda ham, sezilarli darajada mehnat unumdorligini oshiriladi. Operator ish joyida mehnat unumdorligi darajasiga ta’sir etadigan ishlab chiqarishda boshkaruvchi barcha qismlar ishining sifati va murakkabligi tekshiriladi.
Ish joyini va texnologiyani rivojlantirishi, ortiqcha xarakatlarni yuqotishi, ortiqcha operatsiyaga xujjatlarni qidirish, spravka, adreslar operator ish vaqti sarfi bo‘lmasligini ta’minlashi zarur.
Ish joyida xar doim, ishni uzluksiz olib borishi uchun kerak bo‘lgan narsalar etarli bo‘lishi, lekin xech qanday ortiqcha narsa bo‘lmasligi lozim.