Igamberdiyev K. A

2.2. Crocodile dasturidan virtual laboratoriyalarda foydalanish
Crocodile Chimistry dasturi Kimyo fanidan laboratoriyalarni virtual tarzda bajarishga mo’ljallangan dasturiy ta’minot bo’lib, ushbu dasturda kimyoviy tajribalarni o’tkazishga kerak bo’ladigan deyarli barcha virtual jihozlar mavjud.
Deamak ushbu dastur windows muhitida ishlashga mo’ljallangan kompyuter ilovasi hisoblanadi. Dasturning ko’rinishi qo’yidagicha

19-rasm dastur iconkasi

Dasturni ishga tushiramiz va dastur interfeysini ko’rishimiz mumkin.

20-rasm dasturning ishga tushish jarayoni
Crocodile Chimistry dasturi ishga tushgacha dastlab quyidagicha diolog oynasi chiqadi.

21-rasm welcome diolog oynasi
Bunda foydalanuvchiga yangi loyiha(virtual laboratoriya) yaratish, mavjud lohiyani ishga tushirish yoki qurilma internet tarmog’iga ulangan bo’lsa, ushbu dasturni qandayishlatish haqida dasturning rasmiy web saytiga o’tish mumkin.

22-rasm dasturning umumiy interfeysi
Dasturing yuqori qismida standart komponentalar bo’limini ko’rishimiz mumkin.

23-rasm komponentalar bo’limi
Bu yerdagi tugmalar quyidagicha vazifalarni bajaradi.

1. 
   Yangi lohiyani yaratish
   
2. 
   Mavjudidini ochish
   
3. 
   Saqlash
   
4. 
   Mashtabni o’zgartirish
   
5. 
   Tahrirlash
   
6. 
   Kimyoviy jarayonlarni to’xtatish va davom ettrish (harakatdagi molekula va atomlarni kuzatish uchun)
   

Barcha windows muhitida bu deyarli bir xil

24-rasm mundarijalar bo’limi
Ushbu bo’limda laboratoriyalar mavzulashtirligan holatda klassifikatsiyalangan “virtual laboratoriya xonalari” mavjud.
Demak bo’limlar:

1. 
   Tanishish
   
2. 
   Materiallar turlari (moddalar tarkibi)
   
3. 
   Miqdorlar va darajalar (modaning miqdori, ulushi)
   
4. 
   Reaksiyalar nisbati
   
5. 
   Energiya ajralib chiqishi yoki yutilishi
   
6. 
   Suv va aralashmalar
   
7. 
   Oksid, kislota va tuzlar
   
8. 
   Elektrokimyo
   
9. 
   Vaqtga oid tajribalar bo’limi
   
10. 
    Qoyalar va metallar
    
11. 
    Moddalar tabiati
    
12. 
    Online content(laboratoriya)lar
    
13. 
    My content (foydalanuvchi o’z contentlarini qo’shish uchun)
    

D emak Content bo’limida qaysidir tajribani bajarishga mo’ljallangan faqat zarur jihozlar bilan ta’minlangan “laboratoriya” desak keying bo’lim har qanday kimyoviy tajribani amalga oshirish uchun kerakli bo’lgan jihozlar manbai desak bo’ladi.

25-rasm parts library (kutubxona qismi) jihozlar bo’limi

Bu yerdan har qanday jihozni har qanday moddani istalgancha topish mumkin. Faqat uni kerakli joyda ishlata olsangiz bo’ldi 

Demak bu bo’limdan istalgan kerakli jihozni olib istalgan kimyoviy rayasiyani amalga oshirish imkoniyati bor ekan.
Bo’limlar bilan tanishsak
26-rasm Chemicals bo’limi.
Bu yerda barcha kimyoviy moddalar sinflarga bo’lingan holatda mavjud
Demak moddalar:

1. 
   Metallar
   
2. 
   Kislotalar
   
3. 
   Ishqorlar
   
4. 
   Oksidlar
   
5. 
   Xloridlar
   
6. 
   Sulfid kislatalar
   
7. 
   Carbonatlar
   
8. 
   Nitrat kislotalar
   
9. 
   Sulfat kislotalar
   
10. 
    Tuzli aralashmalar
    
11. 
    Aralashmalar
    
12. 
    Gazlar
    

Bo’limlari va usha bo’limlarga oid moddalardan tashkil topgan.
2 7-rasm Equipment bo’limi.

1. 
   Aparatlar
   
2. 
   Elektrokimyoviy jihozlar
   
3. 
   O’lchagichlar
   
4. 
   Ogohlantiruv signallari
   
5. 
   To’xtatuvchilar
   

Bo’limlari mavjud. Bu bo’limlarda kimyo laboratoriyasi uchun kerakli bo’lgan jihozlar mavjud.
28-rasm Glassware bo’limi
bu yerda turli shaklga va hajmga ega bo’lgan shisha probirkalarni topish mumkin.

1. 
   Standart
   
2. 
   Ma’lum o’lchovga ega bo’lgan
   

Moddaning turi bo’g’lanish darajasiga qarab kerakli probirka tanlanadi.
29-rasm Indicators (belgilar bo’limi)
Bunda natijalarni ko’rsatish uchun foydalaniladiladigan belgilardan foydalaniladi.

1. 
   Diagrammalar
   
2. 
   Qog’ozlar
   
3. 
   Yechimlar
   

Ichidagi jihozlar esa quyidagilari

Va so’ngi Presentation bo’limi
Bu yerda natijalarni ko’rsatish uchun grafik, izohlar yozish uchun text, reaksiyani boshlash, to’xtatish, qayta ishlatish uchun ishlatiladigan tugmalar.

30-rasm. Properties bo’limi
Ushbu bo’limda har bir jihozning xususiyatini ko’rish o’zgartirish mumkin bo’lgan bo’limdir.