If. •f с ж ж Салимов КимёВий технодогиянинг асосий караёнАари Во урилмоАпри I зл' Пз

<1т
,
,
гугри пропорционалдир. т — — |х ^ богликлигини г ра фи к ша кл да
курс атиш мумкин. Бунда й б ог ли кл и к 
ок,иш э г р и чи зиги
дейилади 
(4.3- раем). Р а с м да ньютон, бингам, 
ма вхум п ла сти к ва д и л а т а н т сую- 
к л и к л а р г а тегишли эгри ч и з и кл ар
берилган.
Ньютон с уюк ли кл ар учун т б ил ан
у ртас ид аг и 
б ог ликлик 
тугри
чизикни т а ш к и л этади (1- чизик). Бу 
чизик к и ял и к бурчагининг тангенси 
д ин ам ик ко в ушок ли к коэффициенти- 
га тенг булади: 1 ^ а = ц .
Б и н г а м
ёки 
пластик с у ю к л и к л а р
к а то рига суспензиялар, х,ул кум, лой, 
п а с т а л а р киради. С ил жи ш кучлани- 
ши кичик к и йма т г а эга б у л г ан д а 
бундай с у юк ли кл а р о кмай ди ( 2 - чи­
зик), ф а к а т уларнинг ша кл и у зг ар а-
ди. т > т о б улг а нд а окиш б ошл ан ад и 
ва ке йинча лик пла стик с у ю к л и к л а р узининг хос с ал ар и буйича 
ньютон с уюк ли кк ка ухшаб колади. Пл ас т ик с у ю к ли к л а р учун 
окиш эгри чизигининг т е н гл ам а си куйидагича ёзилади:
=
(4.12)
бу ерд а ц.и,— и ропорциона ллик коэффициенти (ёки пла стик кову­
шоклик).
Ма в х у м пластик с у ю к ли к л а р ( м ас а л а н , поли ме рл ар н ин г
э р ит м а ла р и, цел л юлоз а л ар , асимметрик з а р р а ч а л и с у спе нз иял а р)
си л ж и ш кучланишлиг и ж у д а кичик к и й матг а тенг б у л г а н д а ё к ока 
бо шл ай ди (3- эгри чизик) б ир ок ул ар н и нг к ов ушоклик к оэ ффи ци ­
енти тез ли к градиентининг ортиши билан к а м а й и б боради. 
Дилатант с у ю к л и к л а р
( м а с а л а н , к ра хм а л суспензияси, т а р к иб и да
к а т т и к жисм з а р р а ч а л а р и куп булган турли е л и м л а р ) да эса 
тез л и к градиентининг ортиши билан к ов ушоклик коэффициенти 
ортиб боради (4- эгри чизик).
4.3- раем.
О к и ш эг ри ч и зи а д а р и . 
С у ю к л и к л ар :
/ — нью-Гон; 
2
— б и н г а м ; 
3
—
мавхумпластик; 
4
— дилатант.
63

---

те!
бо
ка
Г1;
ти
та
л а
Ж1
су]