Қиёслашни тавсия этиш ҳар бирининг

Бутун қарашларни,
барча сезгини, Бутун иродани,
бутун севгини Бешйиллик
сафарин
йзига бурдик (Ҳ. Олимжон.)
Анафорик сўз. Олдинги сўз билдярган шахс ёкй нарсага, ол? динти айтилганга ишора қилувчи сўз. Мае, бу, шу, ўша олмошла-ри: Аъзам билан Тошкентда кўришган эдим, ўша гапириб берди. (А. Қаҳҳор.)
Анахронизм. Сўз ёки иборани тил тараққиётшшнг маълум дав-рига хос лексик, фразеологии иормаларга мувофиқ бўлмаган ра-вишда қўллаш.
Аниқ келаси замон феъли. Ҳаракатнипг нутқ моментидан кейин бўлишиии аяиқ тарзда ифодаловчи . феъл: келади, сўрайди каби: Ҳам ишлайман, ҳам ўкийман, бўлгани шу. Инстцтутнинг сиртқи бў-яимига кираман. қиёс. келаси замон гумон феъли. қ. ҳозирги-келаси вамон феъли.
Аниқ конструкция, айн. актив конструкция.
Аниқланмиш. Бирикманинг аниқловчи (қ.) тобе бўлган (ҳо-ким) компоиенти. ...уфкда худди атайин бўяб қўйгандек, қип-қизил булут парчаси судралиб юрибди... (С. Аҳмад.)
Аниқлик майли. айн. иж'ро майли.
Аниқлов боғловчилари. Эргаш гапни бош гапга изоҳлаш, аниқ-лаш каби мазмун билан боғлаш учун хизмат қиладиган богловчи-лар: -ки (-ким). Одамлар борки, улар хаётларини халқ хизматига бағишлайди. (П. Турсун.)
Аниқловчи. Предмет билдирувчи сўзга тобеланиб, унинг белги-сини англатадиган (иккинчи даражали) бўлак; атрибутив бирикма­нинг тобе компонснти: Кенг водийнинг корамтир тупроғи ёмгирдан кейин бўкиб ётарди. (И. Рах.им.) Аниқловчининг уч тур и бор: 1)сифатловчи (f.),2) қаратувчи (қ.),3) изоҳ*ловчи (қ.).
Аниқловчи эргаш ran. Бош гапдаги бирор бўлакни, кўпинча аниқловчини изоҳлаб келувчи эргаш ran: Сиз қайси китобларОан фойдаланган бўлсангиз, мен ҳам ўша китоблар билан танишман.
Аниқлов юкламалари. Узи алоқадор ran бўлаги маъносяни яниқлаш, конкретлаштириш учун хизмат қиладнган юклама: худди, нақ каби. Арча байрамига борадиган болалар соат роса ўн бир
яримда мактабга йиғилшиди. (М. Исмоилий.) Ҳовузнинг қоқ ўрта-сида киррали тошлар устига чикиб турган бир тимсох оғзидан хам-ма ёққа сув пуркаб туради. (Мирмуҳсин.)
Аниқ даража. айн. бош нисбат.
Аниқ нисбат. айн. бош нисбат.
Аник оборот, айн. актив конструкция. . Аномалия (<грек. an — omalia — рози бўлмаслик). Умумий,. стандарт типга мувофик келмайдиган, иормадан четлашадиган фор­ма, конструкция ва б.
Антик грамматика. Антик филологлар томопидан қадймги тил-лар асосида яратилган, лекин умумий характердаги грамматик ко-нуниятларни очиб берадиган грамматика деб тасаввур қилинувчи грамматика.
Антитеза (< грек, antithesis — қарама-қарши қўйиш). Қиёсла-цувчи фикр, тушуича, образларни қарама-қарши қўйишдан иборат' стилистик фигура: Яхили топиб гапирар, ёмон копиб гапирар. Дўст бўлши осон, уни сақлаш кийин.
Антонимика. 1. айн. антонимия.
2. Лексикологиянинг антонимларни ўрганувчи бўлими.
Антонимия. Тил бирликларининг ўзаро семантик жиҳатдан зид,. к,арама_:иарши бўлиш ҳодисаси. Лексик антонимия. Аффиксал анто­нимия. Синтактик антонимия, к. антонимлар.
Антонимлар (< грек, anti — қарши, зид+ onyma — ном). Узаро'
зид, қарама-қарши маъноли тил бирликлари: катта-кичик, баланд-
паст, уяок-якин, яхши-ёмон (лексик антонимлар); -ли сиз: қум-
ли — қумсиз (аффиксал антонимлар); эсига келмок — ёдидан кўта-рилмоқ, кўнгли очиқ — кўнгли кора (фразеологии антонимлар) ва б.
Антропологии лингвистика «грек, anthropos —одам + logos — таълимот). Тилшуносликнинг- ўз ёзувига эга бўлмаган тилларни .5^vp-ганувчи бўлими.
Антропоним (< anthropos — одам + onyma — ном). Кишининг атоқли оти, исм.
Антропонимика. Лексикологиянинг (ономастиканинг) киши от-ларини (исмларини)ўрганувчи бўлими.
Анокопа {< грек, opohope — кесиб қисқартиш). Сўз охиридаги
товуш.ёки товушларнинг тушиб қолиши. Mac, кел->-ке, тўрт-f-ryp-
каби. киёс синкопа. ^_
Апостроф (< грек, opostrophes — четга ёки орқага қараган).. Чет тилига оид исмлар таркибидаги баъзи қисмларни ажратиб та-лаффуз этишни, фонетик транскрипцияда ундошларнинг. юмшоқли-гини кўрсатиш учун сатр устига қўйиладиган вергулсимон белгк ('), т'от'а — тётя, д'Астье каби: Узбекистонда мехмон бўлиб тур­ган Юнеско Бош директори Амаду Мухтар М'Боу Бухоро ва Са-марқандга бориб келди. («Совет Узбекистони»!) J956 йил имло> қондалари тасдиқлангунга қадар ваъда, аъло иаби сўзларДаги айириш белгиси (ъ) ўрнида апостроф қўлланар эди (ва' да', й'ло каби).
Аппозитив алоқа. Изоҳловчи (қ) билан изоҳланмиш (қ.) ўрта-сидаги алоқа.
Аппозитив муносабат. Изоҳловчи (қ.) билан изоҳланмиш (қ.)> ўртаеидаги муносабат.

2—208

Арго
18