Идрок: турлари ва эффектлари

Идрок турлари

• Фаолият мақсадига кўра: ихтиёрий ва ихтиёрсиз
• Фаолият йўналишига кўра:
• Фазони идрок қилиш тўғрисида гапирар эканмиз, биз нарсаларнинг фазодаги формаларини, уларнинг фазодаги катта-кичиклигини ва фазодаги ўзаро муносабатларини кўзда тутамиз.
• Вақтни идрок қилиш – бу биз идрок қилиб турган нарса ва ходисалар маълум бир вақт давомида пайдо бўлади, тараққий қилади ва ўзгариб боради.
• Харакатни идрок қилиш. Биз нарсаларни харакатсиз, сокин холатинигига идрок қилиб қолмай, балки фазода жой алмаштириб турган холатини нарсаларнинг харакатини ҳам идроқ қиламиз.

ВАҚТНИ ИДРОК ЭТИШ

• ВАҚТНИ ИДРОК ҚИЛИШНИ ВАҚТ «БЎЛАКЛАРИНИ» СОАТ ВА БОШҚА ХРОНОМЕТРИК АСБОБЛАР ЁРДАМИДА ЎЛЧАШ ДЕБ ТУШУНИШ ЯРАМАЙДИ. КИШИ ХУДДИ БИР ХИЛДА БЎЛГАН ВАҚТ БЎЛАГИ (ДАҚИҚА, СОАТ ЁКИ КЎП ВА ҲОКАЗО)НИНГ ОБЕКТИВ ДАВОМИНИ ҲАМИША БИР ХИЛДА СЕЗАВЕРМАС ЭКАН. БАЪЗАН БИР СОАТ, БИР ДАҚИҚАДА, ЎТИБ КЕТАДИ ЁКИ «БИР СОАТ БИР ЙИЛДЕК ТУЮЛАДИ» ДЕБ ГАПИРАДИЛАР.

ВАҚТНИ ИДРОК ЭТИШ

• ҲОЗИРГИ ВАҚТ
• ЎТМИШ ВАҚТИ
• КЕЛАЖАК

ҲОЗИРГИ ВАҚТ

• Айни дамда кечаётган врқеа-ҳодислар билан боғлиқ жараённи идрок этиш

ЎТМИШ ВАҚТ

• хотира эсга тушириш фаолияти билан боғлиқ бўлади

Келажак (келгусидаги вақт)

• Келгуси вақтни эса биз фақат хаёлга келтиришимиз ёки бу ҳақда ўйлашимиз мумкин, холос

• Биз вақтни (унинг тўхтовсиз бориши, чўзилишини ва давомини) идрок қиладиган махсус бир органга эга эмасмиз. Ўтаётган вақт аввало атрофимиздаги нарса ва ҳодисаларнинг ўзгариб ва алмашиниб туришидан билинади. Шу сабабли бизнинг идрок қилишимиз ҳамма сезги аъзоларимиз фаолияти билан боғланган деб айтиш мумкин. Вақтни идрок қилиш организмимизда бораётган физиологик жараёнлар билан ҳам белгиланади. Юрак тепиш, нафас олиш ритмикаси ва органик сезгилар вақтни идрок қилишда катта рол ўйнайди, бу ҳол махсус текширишлар билан аниқланган.