Icmailov Astan Ibragimovich Bokiyev Abdujolol Abdulxamitovich

(
1.2.27) 
Bu erda 
R
i
generatorning ichki karshiligi. 
Manbada mexanik yoki boshka turdagi energiyaning elektr energiyasiga 
aylanish tezligi generatorning kuvvati deb ataladi. 
P
g
 = A
g
/t = eIt/t = eI.
(1.2.28)
 
Tashki zanjirda elektr energiyaning boshka turdagi energiyalarga 
aylanish tezligi iste’molchi kuvvati deb ataladi. 
P = A
g
/t = UIt/t = UI.
(1.2.29) 
Generatordagi samarasiz (masalan generatordagi issiklik isroflari) 
energiya sarfi kuvvat isrofi deyiladi. 
P
i 
= A
i
 / t = U
i
It/t = U
i
I
(1.2.30) 
Energiyaning saklanish konuniga generatorning kuvvati iste’molchilar 
kuvvatlari va kuvvat isrofi yigindisiga teng. 
P
g
 = R + R
i
(1.2.31) 
Ushbu ifoda elektr zanjirining kuvvatlar balansini belgilaydi. [1,2] 
 
1.2.6. O‘zgarmas tok zanjirlarini hisoblash.
 
 Tarmoqlanmagan oddiy o’zgarmas tok zanjirlari va ularni hisoblash. 
Elektr zanjirlarini hisoblashdagi asosiy vazifa tokning zanjir tarmoqlarida
qanday taqsimlanganligini aniqlashdir.
Bu vazifa elektr zanjiri uchun asosiy bo‘lgan Om va Kirxgof
qonunlaridan foydalanib hal etiladi. 

---

33 
Murakkab elektr zanjirlariniig ishlashini tahlil qilish va hisoblash
uchun Kirxgofning ikkala qonuniga asoslangan bir nechta usullar ishlab
chiqilgan|/Ammo konkret sharoitda berilgan elektr zan-kiri shemasidagi
elementlarning joylashishiga (konfiguratsiyasi) ko‘ra va masalada qo‘yilgan
sharoitlarga binoan uni qaysi usul bilan echish samarali bo‘lsa, o‘sha 
usuldan foydalanish tavsiya etiladi. Quyida elektr zanjirlarini
hisoblashning amalda keng tarqalgan usullari bilan tanishib chiqamiz. 
Kirxgoff qonunlarini bevosita no‘llash usuli. Kirxgofning birinchi va
ikkinchi qonunlaridan foydalanib, har qanday murakkablikdagi
tarmoqlangan elektr zanjiri uchun kerakli tenglamalarni tuzgandan so‘ng
ularni birgalikda echib, zarur kattaliklarni (masalan, toklarni) aniqlash
mumkin. 
Berilgan elektr zanjiri uchun Kirxgof qonunlariga asoslanib
tenglamalar tuzishdan avval quyidagi tartib va qoidalarga rioya qilish
lozim:
1. Berilgan elektr zanjiri sxemasini iloji boricha soddalashgirish. 
2 . Berilgan elektr zanjiri sxemasini mustaqil konturlarga ajratish. 
3. Sxemzda avvaldan berilgan EYUK, kuchlanish va toklarning hamda
avvaldan noma’lum bo‘lgan toklarning ixtiyoriy shartli musbat yo‘nalishini
ko‘rsatish (tanlash). 
4. Sxemadagi har bir berk konturni aylanib chiqishning ixtiyoriy
yo‘nalishini ko‘rsatish (tanlang‘an yo‘nalish bo‘yicha tuzilgan tenglamalar
o‘zaro bog‘liq bo‘lmasin). 
5. Kirxgofning birinchi qonuni bo‘yicha p 1 (p — sxemadagi tugunlar
soni) hol uchun toklar tenglamasini tuzish, aks holda oxirgi tugun
uchun tuzilgan tenglama avvalgilariga bog‘liq bo‘lib qoladi.