Icmailov Astan Ibragimovich Bokiyev Abdujolol Abdulxamitovich

V bob 
O‘ZGARMAS VA O’ZGARUVCHAN TOK ELEKTR
MASHINALARI 
5.1. O‘zgarmas tok mashinalari. o‘zgarmas tok generatorlari va ularning 
xarakteristikalari. 
Reja: 
5.1.1. O‘zgarmas tok generatori to‘g‘risida umumiy tushunchalar. 
5.1.2. O‘zgarmas tok generatorlarini qo‘zg‘atish usullari va uning asosiy 
xarakteristikalari.
5.1.3. O‘zgarmas tok generatorining salt yurish, yuklanish, tashqi va rostlash 
xarakteristikalari. ularning parallel ishlashi. 
Umumiy tushunchalar. 
O’zgarmas tok mashinasi - mexanik energiyani o’zgarmas tok elektr 
energiyasiga (generator) va aksincha teskari jarayon (dvigatel) rejimlarida 
ishlashga mo’ljallangan. 
O’zgarmas tok mashinasi

Kommutatsiya mavjudligiga ko’ra:

Kommutatsiyali; 

Kommutatsiyasiz (unipolyar generator va unipolyar dvigatel) 
1.
Tok qfyta ulagichlar rusumiga ko’ra:

Tokni kollektorli qfyta ulagichli (schetka kollektorli qfyta ulagichli)

Tokni kollektorsiz qfyta ulagichli (electron qfyta ulagichli-ventilli 
elektrodvigatel)
2.
Quvvat bo’yicha: 

Mikromashinalar – 500 mVt gacha; 

Kichik quvvatli mashinalar – 0,5-10 kVt gacha; 

O’rta quvvatli mashinalar – 10-200 kVt gacha; 

Katta quvvatli mashinalar – 200 kVt dan yuqori. 
3.
Aylanish chastotasiga ko’ra: 

Past aylanishli – 300 ayl/min gacha; 

O’rtacha tezlikda aylanuvchi – 300-1500 ayl/min; 

Yuqori tezlikda aylanuvchi – 1500-6000 ayl/min; 

O’ta yuqori tezlikda aylanuvchi – 6000 ayl/min dan yuqori. 

---

244 
4.
Valning jolashishiga ko’ra: 

Gorizontal valli; 

Vertikal valli.
5.1.1.