Ichki kasallikiar

Davolash va profilaktikasi.
D iy e to te r a p iy a : s u ru n k a li gastrit 
q o ‘z ig an d a v r d a 1- p a r h e z , k eyin 2 - p a r h e z b u y u rila d i. B e m o r la r
a c h c h iq , d a g ‘al, j u d a issiq yoki sov u q o v q a tla r d a n o ‘zlarini tiyishlari 
k erak . O v q a tn i o z - o z d a n , v a q t-v a q ti b ila n yeyish tavsiya etiladi. 
J i s m o n i y va r u h iy z o ‘riq is h la rd a n s a q la n ish i zarur.
M in e ra l suvlar: g a strim in g sub va ana sid tu rla rid a ta rk ib id a osh 
tuzi b o r su v lar «Yessentuki» № 1 7 , «Ijevsk» suvi, giperasid tu rla rid a
ishqorli m ineral suvlar - «Sm em ovsk», «Boijomi» va b oshqa m a 'd a n li 
suvlar tavsiya etiladi. Mahalliy sharoitda tabiiy m a 'd a n li suvlar ichiladi.
S u ru n k a li g ip e ra sid g a stritn i d a v o la s h d a s h ifo k o r k o ‘rsa tm asig a 
b i n o a n , quy id ag i d o ri v o s ita la rid a n fo y d a la n ila d i: a n ta s id p r e p a -
r a t l a r ( a lm a g e l , m a l o k s , g a s ta l, r e n n i ) , x o l i n o litik p r e p a r a t l a r
( a tr o p in , p la tifillin, b e n z o g e k s o n iy ) , d isp e p sik h o la tla rn i y o kq o tish
u c h u n v o sita la r (se ru k al, m o t il i u m , m e t o k l o p r a m i d ) , x e lik o b a k te - 
riyalarga 
q a r s h i p r e p a r a tl a r ( trix o p o l, a m o k sitsillin , te tra sik lin , 
se f a lo tin ) , yV2-g is ta m in r e ts e p to r b lo k a to rla r i ( s im e tid in , r a n itid in , 
f a m o t i d i n ) , v is m u t p re p a r a tla r i ( d e - n o l , v ik alin ), s p a z m o litik la r
( n o - s h p a , p a p a v e r i n ) . S u r u n k a l i g i p o a s i d g a s t r i t n i d a v o l a s h d a
2 - p a r h e z ta y in la n a d i. K is lo ta n in g o ‘rn in i b o s u v c h i d o ri vositalari 
(a sid in p e p s in , p a n k r e a t i n , x o le n z im , p a n z i n o r m , digestal, fes­
ta l), is h ta h a n i o c h is h u c h u n p la n ta g lu tsid b u y u rila d i.
G i y o h l a r d a n a lo y suvi o v q a t d a n 30 m i n u t ilgari 1 c h o y q o s h iq -
d a n k u n ig a 2— 3 m a h a l ichiladi. D e n g iz k a r a m i ich q o tg a n d a yengil 
surgi vositasi t a r iq a s id a V2— 1 c h o y q o s h i q d a n k ec h asi ich ib y otish 
u c h u n b u y u rila d i (suv b ilan ). Yel h a y d a y d ig a n yigbm a , q o rin d a m
boMganda d a m l a m a k o ‘rin ish id a V4— У2 s t a k a n d a n erta la b va k e c h ­
q u r u n ichiladi. U k r o p suvi 1 o s h q o s h i q d a n k u n ig a 3—6 m a h a l 
ichiladi. R ov o ch ildizi m u d o m ich q otib yuradigan m a h a ld a 0,5 g .d an
k e c h a s i ic h ib y o tila d i. Z u b t u r u m suvi 1 o s h q o s h i q d a n k u n ig a
3 —4 m a h a l (a n a sid li g a s tritd a ) ichiladi.
K a sa llik n in g o ld in i o lis h d a u n i keltirib c h iq a r u v c h i s ab a b la rn i 
b a r t a r a f etish lo zim . 0 ‘tk ir g a s tritn in g o ld in i o lish , c h e k is h , spirtli 
ichim lik larn i is te 'm o l qilish, b irla m c h i kasalliklarni h a m d a yuq u m li 
kasalliklarni keltirib c h iq a r u v c h i o m illa r d a n b a r ta r a f boMishi lozim . 
OgMz b o ‘sh lig ‘ini to z a tu tis h , o v q a tla r n i yaxshilab c h a y n a b yeyish, 
c h a y n o v a p p a ra tid a g i n u q s o n la rn i d a v o la sh , o rg a n iz m d a g i infeksiya 
o ‘c h o q l a r i n i y o ‘q o tis h kerak.
221

---

7.5. M e’da va o ‘n ikki barmoqli ichakning y ara kasalligi
M e ’d a v a o ‘n ikki b a r m o q li i c h a k n in g y ara kasalligi o ‘ziga xos 
k o ‘rin ish i va m a h a l l i y a n a t o m i k o ‘z g a r is h la r b ila n k e c h a d i g a n
o r g a n iz m n in g u m u m i y su ru n k a li kasalligidir.
Etiologiyasi.
M a r k a z iy n e rv siste m a si fa o liy a tin in g b u zilish i, 
u n i o ‘ta t a ’sirlanishi y oki q o ‘z g ‘alishi va t o r m o z l a n i s h ja r a y o n l a r i -
n in g t o bq n a s h u v i o q i b a t i d a y u z b e rish i, k u c h li ru h iy k e c h in m a la r ,
o v q a tla n is h ta r tib in in g b u zilish i, c h a y n o v a p p a r a tid a g i n u q s o n la r ,
t o ‘liq c h a y n a m a s d a n yutish, m e ’d a sh irasin in g kislotaliligi va p e p tik
fa o liy a tin in g o rtib ketishi, m e ’d a shilliq q a v a tin in g q o n ay la n ish in i 
pasayishi, ru h iy h a y a jo n la n is h , aqliy va ji s m o n i y c h a r c h a s h , d o i m o
x a v o tird a b o ‘lish, su ru n k a li g a s tritn in g g ip e ra sid lik tu ri, c h e k is h , 
spirtli ic h im lik la r n i ic h ish , m e x a n ik t a ’s iro tla r, kislota va is h q o r ­
la r d a n z a h a r la n is h , tib b iy d o rila r n i n o t o ‘g bri q a b u l qilish.