Ichki kasallikiar

6 .3 .7 . K oron arografiya (K G )
Koronarografiya —
kontrast m o d d a yuborish y o ‘li bilan toj 
to m ird a g i o ‘z g a rish n i, t o ‘silib q o lish n i, kollateral va ulardagi 
q o n n in g harakatini o ‘rganishni aniqlashga im k o n beradi.
6 .3 .8 . K ap illarosk opiya (K P G )
K apillaroskopiya —
m ikroskop y o r d a m id a qil to m i r (kapil- 
lar)larni tekshirish usuli. Tekshirishni terining h a m m a qism ida olib 
borish m u m k in . K o ‘p in c h a nozik terida joylashgan qil tom irlar 
tekshiriladi. M ikroskop ostidagi m ay d o n n in g rangiga, m uhitiga, 
te k s h irilu v c h i b a r m o q l a r k a p illa rla ri s o n ig a , u la rn i shakliga, 
arteriya va vena teshigining kengligiga, ularning egri-bugriligiga va 
q o n harakatiga diqqat beriladi.
O datda, m aydon t o ‘q b o ‘lib, qil tom irlar t o ‘q pushti yoki qizil 
b o i a d i . U la rd a q a to r joylashadi. S ovuqda qil to m irla r torayadi va 
qon oqishi sekinlashadi. Issiqda esa kengayadi va qon harakati 
tezlashadi.
Arteriya bosim i o shga nda (gipertoniya kasalligida, nefritda), 
h a lq a n in g egri-bugriligi, uzunligi ortadi, arteriya qismi torayadi. 
Shish vaqtida m u h it xira b o i i b , qil to m irla r aniq k o ‘rinm aydi, 
ularni soni va kengligi kamayadi. Angionevrozda (qon tom irlar 
nevrozida) qil t o m ir la r teshigi o ‘zgaru v c h a n b o ‘lib, k o ‘p in c h a
torayish va kengayish a lm ashinib turadi.
6 . 3 .9 . Q o n aylan ish a ’zolarin i r e n tg e n o lo g ik tek shirish
B em orni ekranga q o ‘yib, uning k o ‘krak qafasi yoritib k o ‘rilsa, 
yurakning b a ’zi b o ‘limlari soyasinigina k o brish m u m k in . Yurakning 
b a r c h a boM im larini k o ‘rish u c h u n b e m o r n i y o n b o s h p ro y ek - 
siyalarda, y a ’ni birinchi qiya h o latd a — b e m o rn in g o ‘ng yelkasini
163

---

ekranga qaratib q o ‘yib va ikkinchi qiya h o latd a — b e m o rn in g ch a p
yelkasini ekranga qaratib q o ‘yib tekshirish zarur.
Tekshirish boshida b e m o r ekranga qaratib q o ‘yiladi — old holat. 
Bunday holatda sogMom o d a m d a o ‘ng to m o n d a ikki ravoqni k o ‘rish 
m u m k in , bularning ustkisini yuqori kovak venasi soyasi, pastda- 
gisini yurakning o ‘ng boMmasi soyasi hosil qiladi. C h a p d a n t o ‘rtta 
rav o q k o ‘r in a d i , u l a r d a n b irin c h is i (u s tk is i) a o r t a s o y a sig a , 
ikkinchisi — o lpka arteriyasi soyasiga, uchinchisi — yurakning 
c h a p b o ‘lmasi q u lo q ch a lari soyasiga va e n g pastki t o ‘rtinchisi 
yurakning c h a p qorinchasi soyasiga t o ‘g ‘ri keladi. Agar b e m o r
birinchi qiya holatda (o kng yelkasini ekranga qaratib) tursa, yurakning 
o ‘ng konturi yuqori qismi c h a p yurak b o l m a s i soyasidan hosil 
b o ‘ladi. Bu holatda yurak soyasi bilan u m u rtq a p o g ‘onasi soyasi 
orasida у о rug ‘ y o i k o ‘rinadi, uni retrokardial b o ‘shliq deyiladi. 
Bu b o ‘shliq yurakning c h a p b o i m a s i kattalashganda torayishi yoki 
b u tu n la y bekilib qolishi m um kin.
Ikkinchi qiya holatda (chap yelka ekranga qaraganda) yurakning 
o ‘ng pastki konturi o ‘ng qo rin c h a hisobiga hosil b o i a d i . Yurakning 
h a m m a b o iim la ri kengayadigan yurak kasalliklarida yurakning soyasi 
h a m m a t o m o n d a kattalashadi. B unda yurak b o i m a la r in i n g ha m , 
q orinchalarining ha m pulsatsiyasi saqlanib qoladi. A gar perikard 
b o ‘s h l i g ‘id a s u y u q l i k t o ‘p l a n s a , u n d a y u r a k s o y a si k e s k in
kattalashadi, uning konturlaridan iborat ravoq la r tekislanadi va 
yurak pulsatsiyasi z o ‘rg‘a bilinadi va yoki butunlay bilinm ay qoladi.
A orta a nevrizm ida pulsatsiyalanayotgan va aorta bilan b o g i i q
b o i g a n q o ‘shim cha soyani kuzatish m um kin. Aorta sklerozida uning 
soyasi kengayadi va a n c h a intensiv b o i i b qoladi.