Ichki kasallikiar

4 .5 . Trombotsitlar. Trom botsitlar miqdorini aniqlash
Trombotsitlar
(yunon. 
thrombos
— laxta va 
kytos —
hujayra) -
qondagi shaklli e le m e n tla rd a n biri trom botsit diam etri 2—5 m km
keladigan t a n a c h a la r b o ‘lib, u la r q o n plastinkalari deb ataladi. 
1 mkl q o n d a 180—320 m ing trom botsit b o i a d i . U la r k o ‘m ikda 
ishlanib chiqadi. Q o n plastinkalari osonlik bilan yem iriladi va 
qonning ivishida ishtirok etadi.
Q o n to m irla r ja r o h a tla n g a n d a trom botsitla r xuddi shu joyga 
t o ‘planadi va o ‘zaro birikib, q o n n i quyultiradigan maxsus m o d d a
ajratadi: natijada laxta q o n (tro m b ) hosil b o i a d i va q o n oqishi 
t o ‘xtaydi. Q o n ketganda, operatsiyadan keyin organizm ning himoya 
r e a k s iy a s i s if a ti d a q o n d a t r o m b o t s i t l a r s o n i o r ta d i : b a ’z a n
trombotsitlaming ortishi yurak bo ‘shIiqlarida va qon tomirlarda tromb 
hosil b o l is h i g a olib kelishi m u m k in , b u n d a y holat k o ‘pro q vena- 
larning varikoz kengayishi yoki ularning ya llig la n ish id a kuzatiladi.
T ro m b o tsitla r soni kamayishi h a m m u m k in , m asalan, ayrim 
dorilarga nisbatan sezuvchanlik yuqori b o l g a n d a , b a ’zi kimyoviy 
m o d d a la rd a n z a h arla n g a n d a tro m b o ts itla m in g k o ‘plab yemirilishi 
kuzatiladi, b u n d a saiga qon oqaveradi. Trom botsitlam ing kamayishi 
fiz io lo g ik b o l i s h i h a m m u m k i n , m a s a l a n , kishi u x la g a n d a , 
ov q a tlangandan keyin, hayz koT ganda trom botsitlar kamayadi.
65

---

Qon plastinkalari (trom botsitlar)ni sanash.
B arm oqqa m agniy 
sulfatning 14 % li eritmasi tomiziladi. S o ‘ng barm oq igna yordam ida 
tom c hi orqali teshiladi. Q o n buyum oynasining burchagi yordam ida 
m a g n e z iy bilan a ra lash tirilib , s u r t m a ta y y o rla n a d i. S u r tm a la r
quritilib, spirt bilan fiksatsiyalanadi va Romanovskiy - G im z a usuli 
bilan b o ‘yaladi. S u rtm a 2—3 soat d a vom ida b o ‘yaladi. Sanash ishi 
mikroskopning immersion sistemasida bajariladi. 1000 d ona eritrotsit 
sanalib, bu eritrotsitlar sanalayotganda d u c h kelinayotgan tr o m b o ­
tsitlar soni qayd etiladi. T ro m b o tsitla r m iqdorini aniqlashda 1 mkl 
qondagi eritrotsitlar m iqdorini aniqlash kerak.
Misol, 1000 eritrotsitga 56 ta trom botsit t o ‘g bri keldi. 1 m m 3 
qondagi eritrotsitlar m iqdori 4500000. Agar 1000 eritrotsitga 56 ta 
trom botsit t o bg ‘ri kelsa, 4500000 tad a esa ular:
X
= 45°0 0 0 0 ' 56 = 252000 b o i a d i .
1 m m 3 q o n d a n o rm a d a 250000 d a n 350000 g acha trom botsit 
b o r (250- 109 - 350 • 109/1).