Muomala madaniyatining umumiy qoidalari. Muomala mada- niyatining umumiy qoidalari quyidagalardan iborat:
Odob va ehtiyot bilan muomala qilishdan hamma maqsadlar ro‘yobga chiqadi, yopiq eshiklar ochiladi. Muloyimlik bilan aytilgan so‘zlar ko‘ngilga rohat baxsh etadi. Ochiq yuz va shirin so‘zlik do‘stlik va muhabbatga dalil bo‘ladi. Shuning uchun hamma bilan odobga rioya etib muomala qiling, ochiq yuzli, shirin so‘zli bo‘ling.
Bir narsadan xafalanib, achchig‘ingiz kelib turgan vaqtda hech kim bilan so‘zlashmang, g‘azabingiz bosilguncha sabr qiling. Odamlarning kamchiliklarini kechiring, har ishda fikr qilish va e’tibor berishni unutmang.
Odamlarga aralashmay bir chetda turmang. Kim uchrasa, tekshirmay-netmay darhol og‘iz-burun o‘pishib do‘st bo‘lib ketmang. Har
1 Ўзбекистон Республикаси ички ишлар идоралари ходимларининг касб маданияти ҳақида қўлланма. – Тошкент: Ўзбекистон Республикаси ИИВ Академияси, 2011. – Б.4.
ishda hur fikrli, to‘g‘ri so‘zli bo‘ling, tilingiz va dilingiz bir bo‘lsin.
Qo‘pol kishilarning muomalasiga yaxshi muomala bilan javob qaytaring. Kishilarga qilgan muomalangiz siz ulardan kutgan muomaladan har holda yuqori darajada bo‘lishiga harakat qiling.
O‘zingizdan kichiklarni xo‘rlamang, aqlingiz va martabangiz bilan maqtanmang, balki o‘z martabangiz va boshqalarning martabalarini yaxshi tushunib, har kimning o‘ziga munosib muomala qiling.
Hamsuhbatingiz go‘zal muomala qilishini istasangiz, avval o‘zingiz unga go‘zal muomala qiling: «Odamlar meni yoqtirmasalar, yoqtirmay qo‘ya qolsinlar, nima ishim bor», demasdan, balki ular bilan do‘st bo‘lish yo‘llarini izlang, kishilarga muhabbatli bo‘lishingiz sababli kamolotingiz hech bir zoye ketmaydi.
Xalqqa yaxshi ishlarni so‘zlang, yomon ishlarni yashiring. Odamlar bilan muomalangiz shunday bo‘lsinki, hayotingizda sizni sevsinlar, vafot etganingizdan keyin sizni eslab, qayg‘ursinlar.
Juda zarur bo‘lib qolgan vaqtdagina xalqdan yordam so‘rash mumkin, boshqa vaqtda xalqning ustiga yuk bo‘lib turish to‘g‘ri emas. Shuning uchun xalqqa o‘z og‘irligingizni solmang, uning moliga tama qilmang, o‘zingiz ishlang, mehnat qiling, rizq-ro‘zingizni o‘z mehnatingiz bilan yarating.
Bir ishni bajarishga ahd qildingizmi, so‘zingiz ustidan chiqing, va’dangizga vafo qiling. Kim bilan do‘st bo‘lsangiz, do‘stlikka sodiq bo‘ling. Odamlarning shodliklaridan shodlaning, qayg‘ularidan qayg‘u- ring. O‘zingiz yoqtirmagan narsani boshqalarga ravo ko‘rmang.
Jamiyat manfaati uchun xizmat qiling, bu yo‘lda sarflagan vaqtingizga achinmang, chunki boshqalarni sevish, ularga yordam berish, kamchiliklarini tugatish ulug‘lik va odamiylik belgisidir.
Odob ila sen ulug‘lik olgin, Hikmat gavharin qo‘yningga solgin1.
Do'stlaringiz bilan baham: |