Ibragimov nutfillo salimovich destinatsion menejment

3.5-jadval 
2020 yilda turistik oqimni vujudga keltiruvchi lider 
mamlakatlar (JTTining istiqbollari)* 
Mamlakat 
Turistlar oqimi (mln.kishi) 
Dunyo  umumiy ko`lamidagi 
salmog`i, % 
Germaniya 
163,5 
10,2 
Yaponiya 
141,5 
8,8 
AQSH 
123,3 
7,7 
Xitoy 
100,0 
6,2 
Buyuk 
Britaniya 
96,1 
6,0 
Frantsiya 
37,6 
2,3 
Niderlandiya 
35,4 
2,2 
Kanada 
31,3 
2,0 
Rossiya 
30,5 
1,9 
Italiya 
29,7 
1,9 
jami 
788,9 
49,2 
*manba [93, s.442] 
 
Qayd  qilish  kerakki,  UzDMC  –  bu  ma`muriy-boshqaruv  organ 
emas,  balki 
marketing  boshqaruv
  organidirki,  u  O`zbekiston  uchun 
turistik  oqimlarni  shakllantirish  va  yo`naltirish  faoliyatida  bevosita 
qatnashadi.  Uning  bosh  ofisi  O`zbekistonda  faoliyat  ko`rsatadi.  U  ham 
xuddi  mahalliy sayohatgoh boshqaruv organlari singari o`z tuzilmasiga 
ega 
bo`lib, 
“informatsion  texnologiyalar”,  “tashqi  aloqalar”, 
“buxgalteriya  va  kadrlar”,  “marketing  va  jamoatchilik  bilan  aloqalar” 
bo`limlaridan  tarkib  topgan  va  undan  farqli  o`laroq  milliy  jozibador 
sayohatgohlar  haqida  ma`lumot  to`plash  va  ularni  milliy  darajada 
shakllanishini  ta`minlash  bilan  shug`ullanadi.  Ushbu  vazifalarni 
bajarishda  u  mustaqil  shakllangan    “Toshkent  destinatsiya”,  “Buxoro 
destinatsiya”, “Samarqand destinatsiya”, “Qashqadaryo destinatsiya” va 
boshqa mahalliy sayohatgoh boshqaruv organlari bilan hamkorlik qiladi. 
O`zbekistonda 
milliy 
va 
mahaliy 
sayohatgoh 
boshqaruv 
organlarining  tashkil  etilishi  bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  turizmni 
yanada  rivojlantirish  yo`lidagi  muhim  destinatsion  menejment  tadbiri 
sifatida quyidagi samarani beradi. 
Birinchidan
,  sayohat  qilishni  osonlashtiradigan  infotuzilmalarning 
shakllanishi 
evaziga, 
O`zbekistonda 
hali-hanuzgacha 
uncha 
rivojlanmagan 
“individual”  turizmi  paydo  bo`ladi.  JTTining 
ma`lumotlariga qaraganda 2012 yilda dunyo miqyosida 1 mlrd.dan ortiq 

---

 
 
 
106 
tashrif  buyuruvchiga  xizmat  ko`rsatilgan  bo`lib,  ushbu  ko`rsatkichning 
faqat 25% i tashkil qilingan turizm segmentidir. 
Ikkinchidan
, 
xorijda 
faoliyat 
ko`rsatadigan 
UzDMCning 
sho``balari  evaziga  turistik  bozor  turistik  oqimni  mustaqil  vujudga 
keltirishga  erishib,  milliy  turoperatorlar  o`z  turistik  paketlarini  xorijiy 
turoperator  ko`magida  emas,  balki  mustaqil  sotishga  erishadilar. 
Natijada, 
xorijiy 
turoperatorning 
o`z 
ulushi, 
shaxsiy 
hisob 
kitoblarimizga  qaraganda  u  28%ni  tashkil  etadi,  milliy  turoperatorlar 
tomonidan o`zlashtiriladi. 
Uchinchidan
,  hamkorlikda  ish  olib  borayotgan  sayohatgoh  taklif 
tizimi  qatnashchilari  bir-birlari  bilan  jipslashgan  holda  sohada  mavjud 
boshqa muammolarni yechishga erishadilar. 
To`rtinchidan
,  turistik  taklif  bozorining  hozirgi  holatidan  farqli 
o`laroq,  taklif  qilinayotgan  turistik  yo`nalishlar  differensiallashgan 
holda  namoyon  bo`lishiga  olib  keladi,  ya`ni  ichki  raqobat  kuchayadi. 
Taklif  qilinayotgan  tuzilma  kooperatsiya,  ya`ni  hamkorlikda  raqobat 
qilish 
(co-operation 
–  competition  &  cooperation)  muhitini 
shakllantiradi. 
Beshinchidan
, 
davlat 
miqyosida 
sohani 
takomillashtirish 
maqsadida siyosat olib borish jarayonida milliy va mahalliy sayohatgoh 
boshqaruv organlari bilan hamkorlik qilish yuqori samaraga olib keladi. 
Mazkur  tashkiliy-boshqaruvga  oid  taklifimiz  bilan  bog`liq  bir 
o`rinli savol tug`ilish mumkin: Shakllantirishni taklif qilayotgan organ, 
allaqachon  mavjud  “O`zbekturizm”  milliy  kompaniyasi  va  uning 
viloyatlardagi  hududiy  bo`linmalaridan  farq  qiladimi?  Bu  savolga  to`la 
javob  berish  maqsadida  ushbu  milliy  kompaniya  faoliyatiga  to`xtalib 
o`tamiz [133] va uni UzDMC bilan taqqoslaymiz (3.6-jadvalga qarang). 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
 
107