I umumiy qism


III.ISHLAB CHIQARISHNI TASHKIL ETISH



Download 1,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/24
Sana01.01.2022
Hajmi1,22 Mb.
#296848
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   24
Bog'liq
Сожиқов Мухаммаджон-2-57-4-56

III.ISHLAB CHIQARISHNI TASHKIL ETISH.  

3.1. Ta`mirlash korxonasining asosiy ko’rsatkichlarini xisoblash. 

         Ta`mirlash    korxonasining    asosiy    parametrlari    jumlasiga  kuyidagilar  

kiradi:    TXK    va    ta`mirlash    soni    bilan  ifodalanadigan    dastur,    bajariladigan  

ishlarning  ish  vaqti soatlaridagi  sermexnatliligi;  ish  tartibi  va  vakt  fondlari; 

ishlab  chikarish  maromi,  mashinalarni  ta`mirlash  muddati;  ishchi  o’rinlari, 

ishchilar, uskunalar va maydonchalar soni.  

       Qishloq  xo’jalik  texnikasini  ta`mirlash  yillik  dasturini    aniklash  usullari. 

Fermer  xo’jaliklarning  va  boshka  turdagi  ish  yuritish  sub`ektlarining  traktorlar, 

avtomobillar,  kombayinlar  va    qishloq    xo’jalik    mashinalarini    ta`mirlash    yillik  

dasturi mashinaning  xar  kaysi  markasi  bo’yicha  ta`mirlash  va  murakkab texnik 

xizmat  ko’rsatish  turlari  soni  va  muddatlarini  xisoblash  asosida    tuziladi.  

Kuyidagilar    xisoblashlarni    tuzish    uchun  dastlabki  ma`lumotlar  sifatida  xizmat 

kiladi:  fermer    xo’jaligi    yoki    MTP    xo’jaligi  mexanizatsiyalashtirilgan  

guruxining  yillik  ishlab  chiqarish topshirigiga muvofiq mashinani ish bilan rejali 

ta`minlash;  mashinaning    oxirgi  kapital  yoki  joriy  ta`mirlashdan  (agar  oxirgisi  

joriy    bo’lgan    bo’lsa)    rejalanadigan    yil    boshigacha  bajargan  ish  xajmi; 

mashinaning texnik xolati; mashinaning ta`mirlashlar orasida bajargan ish xajmi.  

        Ta`mirlanadigan  mashinalar  sonini  (ishlab  chikarish  dasturi)    kuyidagi  

usullarning  biri  yordamida  aniklash  mumkin: analitik, grafik va jadval usuli.  

        Analitik  usul  mashinalarni  ish  bilan  rejali  ta`minlash  va  ularning  

ta`mirlashlar  orasida  bajargan  ish  xajmi  orasidagi bog`lanishni xisobga oladi.  

        Topilgan    xisoblash    ma`lumotlarini    jamlab,    bir    yilda  ta`mirlanadigan 

mashinalar sonini topamiz.  

        Ta`mirlash  korxonasining  asosiy  ko’rsatkichlarini (parametrlarini) xisoblash 

uchun:  

1.  Hisoblanayotgan  xudud  yagona  o’lchagichlar  xisobida  yoki xudud bo’yicha 

traktorlar va mexanizatsiyalashtirilgan ishlarning umumiy xajmini aniklash.  

2.Mashinalar  va  uskunalarga  TXK  va  ta`mirlashdada solishtirma mexnat sarfi 

normalarini aniklash xamda tanlash.  



 

3.Ko’rib    chikilayotgan    zona    yoki    xo’jalikda    foydalanish  taxmin    kilingan  

traktorlarning  markalari  bo’yicha  traktor ishlari xajmini taksimlash.  

4.Solishtirma    normalarga    ko’ra    mashinalarga    TXK    va  ta`mirlashda 

sarflanadigan umumiy mexnatni xisoblash.  

5.Mashinalar va uskunalarga TXK va ta`mirlash ishlarining umumiy  xajmini  bu  

ishlar    bajariladigan    joyda    taksimlanishi  va    tuzatishlar    kiritilishi  

(ixtisoslashtirilgan  korxonalarda ishlar  samaradorligining  ortishi  tufayli  mexnat  

sarfining kamayishi).  

6.Ta`mirlash    bazasi    turli    zvenolarining    etishmaydigan  kuvvatlari  va  talab 

kilinadigan kapital mablag`larni aniklash.  

Traktor    va    mexanizatsiyalashtirilgan    ishlarning    umumiy  xajmi    zonadagi  turli 

tuman    dala    ekinlarining    fizik    (tabiiy)  maydonlarini    tegishli    ko’chma  

koeffitsientlarga    ko’paytirib  olinadi.  Viloyat  (respublika),  tuman  yoki  fermer 

xo’jalik bo’yicha traktor  va  mexanizatsiyalashtirilgan  boshka  ishlar  xajmi  besh 

yillik  muddatga  yoki  belgilangan  boshka  xisoblash  sanasi  uchun olinadi.  

         Ishlar    xajmini    bajariladigan    joyda    taksimlash.  Mashinalarga    TXK    va  

joriy  ta`mirlash  sodda  bo’lgan  ishlar xajmi  50-52%ni,  kapital  ta`mirlashni  o’z  

ichiga  oladigan murakkab  ta`mirlash  ishlarining  xajmi  48-50%ni  tashkil kiladi.  

         Kishlok    xo’jaligida    MTPga    TXK    va    ta`mirlash  tajribasidan    umumiy  

ishlar  xajmini  kuyidagi  ravishda taksimlash mumkin:  

 1.kismlarga  ajratish,  yig`ish,  rostlash  va  sinash  ishlari-60%;  

 2.mashina va detallarni tashki yuvish-6%;  

 3.chilangarlik—mexanik ishlar-8%;  

 4.payvandlash usullardagi va temirchilik ishlar -24 %;   

 5.bo’yash-2 %.  

Korxonaning vakt fondlari kuyidagicha aniklanadi:  

a) ishchilar va uskuna ishining yillik nominal vakt fondi  

            Fi.u=(di*tsm-dd*tk)*n,           (3.1)  

bu erda di-yildagi ish kunlari soni (6 kunlik ish xaftasida   

di =305);  

tsm-smenaning uzunligi (8 soat);  




 

dd-dam olish va bayram kunlari soni (dd = 58 kun);  

tk-dam  olishdan  oldingi  va  bayramdan  oldingi  kunlarda  

smenani kiskarish vakti;    

n-smenalar soni (n=1 da Fi.u.=207 soat, Fi=207 soatga teng).  

b)  ishchilar ish vaktining xakikiy yillik fondi  

Fi.x= (Fi.u.+ d0*tsm)ηi.v.              (3.2)  

bu erda d0-bir yilda otpuska ish kunlarining umumiy soni:  

ηi.v.-ish vaktidan foydalanish koeffitsienti (ηi.v=0,97).   

(Fi.x.=1840 soat)  

v)  uskunalar ish vaktining xakikiy yillik fondi  

Fu.i.=Fi.u-ηo-n,  (Fu.i.=2030 soat)           (3.3)  

bu erda ηo uskunadan foydalanish koeffitsienti (ηo=0,98).  

Kuyida  ta`mirlash  korxonalarining  ishlab  chikarish  

ishchilari sonini xisoblash keltirilgan:  

1)ishchilarning bir yildagi o’rtacha soni  

Ro’.r.=Tj/Fi.x.                             (3.4)  

bu  erda  Tj—  korxona  ishi  yilda  talab  kiladigan  jami  

mexnat, kishi-soat;  

F — ishchining yillik vakt fondi, soat,  

2) i.x — ishlab chikarish ishchilarining ro’yxatdagi soni  

Ro’.r.=Tj/Fi.u.          (3.5)  

3)ishlab chikarishda ishga kelgan ishchilar soni   

Ri.k.=Tj/Fi.x.*ηi.v.       (3.6)  

Ish o’rinlari sonini xisoblash:  

1)xar bir ish o’rni bo’yicha ishchilar soni kuyidagi formula  

bilan aniklanadi:  

Ri.o’.=Ti.o’/τ                  (3.7)  

bu erda Ti.u—ma`lum ish o’rnida ishlarni sermexnatliligi,  

kishi-soat;  

τ—umumiy ta`mirlash maromi;  

2)xar  bir ish joyida ishchining ish bilan ta`minlanishi  




 

kuyidagicha aniklanadi;  

It=Ri.k./Rr*100%                 (3.8)  

3)ish o’rinlari (It) soni  

Io’=Ti.o’./τ*Ri.o’.                   (3.9)  

bu  erda  Ri.o’.-ayni  ish  turini  bajarish  uchun  zarur  bo’lgan  

ishchilarning umumiy soni, kishi;  

Ti.o’. — xar bir ish o’rni bo’yicha ishlarning sermexnatliligi, kishi-soat.  

3.2.Eyilgan  detallarni  qayta  tiklash  ishlab  chiqarish uchastkasini tashkil etish  

Mavjud    mashina  traktor  parklarida  va  AGROMASHSERVIS  korxonalarida,  

qoidalarga    asosan,    ishdan    chiqqan    va    eyilgan  detallarni    qayta    tiklash  

uchastkalari  bo’lishi  kerak.  Uchastkalar MTPning  yoki  AGROMASHSERVIS  

korxonasining    xajmiga    va  ta`mir    qilinadigan    mashinalarning    turiga    bog`liq  

bo’ladi.  

            Uchastkalar  odatda  xilma-xil  shakl  va  turdagi  detallarni  qayta tiklashga  

mo’ljallangan    universal    stanoklar    bilan    jixozlangan  bo’ladi.    SHu    turdagi    

uchastkalar    jixozlari    xam    slesar-mexanik  uchastkalari    jixozlarni  

joylashtirishning  qoida  va  normalari kabi qoidalar asosida joylashtiriladi.    

            Payvandlab    qoplab    qayta    tiklash    uchastkasining    tuzilishi,  ishlab  

chiqarish    maydonining    xajmi,    ish    joylarining    soni  bartaraf  etiladigan 

nuqsonlarning 

xususiyatiga, 

qo’llaniladigan  materiallarga,    payvandlash  

usullariga,  qayta  tiklanadigan detallarning  vazifasi,  o’lchamlari  va  shakliga,  

AGROMASHSERVIS    korxonasi    yoki    MTPning    turiga,    uning  quvvatiga    va  

mutaxassislashtirilganlik  darajasiga  bog`liq bo’ladi.  

            Eyilgan    detallarni    qayta    tiklash    uchastkasida    umumiy  ishlarga  

mo’ljallangan  tokarlik  stanogi,  jilvirlash  stanogi, charxlash  dastgoxi,  slesarlik  

stoli,    turli    asbob-uskuna    va  shkaflar    bilan    bir    qatorda    turli    payvandlash  

qurilmalari bo’ladi.   

           Detallarni  qayta  tiklash  uchastkasining  ish  xajmi,  ishchilar  soni,  

jixozlarning  turi  va  soni,  ishlab  chiqarish  maydoni  va shunga o’xshash asosiy 

ko’rsatkichlarini  ta`mirlash  korxonalarini  loyixalashdagi  kabi  uslublarda 

xisoblanadi.  




 

          Eyilgan    detallarni    qayta    tiklashning    yillik    ish    xajmi  quyidagicha 

aniqlanadi:  

                                                   Tyx=WTdA  

bu erda: W  –  qayta tiklanadigan detallarning yillik soni,  

Td    –    bitta  detalni qayta  tiklashga sarflanadigan  ish  xajmi, a    –  yillik dasturning 

o’zgarishini xisobga oluvchi koeffitsient. Donali vaqt quyidagicha aniqlanadi:  

                                                  Td = Ta + Ttt/n  

bu  erda:  Ta  –  bitta  letalni  qayta  tiklashga  ketgan  asosiy vaqt;  

Ttt  –  detalni qayta tiklashga tayyorlash va tugatishga ketgan qo’shimcha vaqt.  

Asosiy vaqt quyidagilardan tashkil topadi:  

                                            Ta = To + Tq + Ttxk + Tdt  

bu erda: To-operatsiya vaqti; Tq-qo’shimcha vaqt; Ttxk-ish joyiga  texnik  xizmat  

ko’rsatish  vaqti;  Tdt-dam  olish  va  tanaffuslar vaqti.  SHundan  so’ng  umumiy  

ish  xajmi  yillik  qayta  tiklashlar soni bo’yicha aniqlanadi.  

Ishchilaring  yillik  vaqt  fondi  -    yillik  ish  kunlari  soni,  smenaning    davomiyligi,  

smenalar    soni,    dam    olish    va    bayram    kunlari  soni,  otpuska  kunlari  soni, 

qisqartirilgan  kunlar  soni,  ish    vaqtidan    foydalanish    koeffitsientlari    kabilar  

asosida xisoblab topiladi.  

           Stanoklar    va    uskunalarning    yillik    ish    vaqti    fondi    –  yillik  ish  vaqti, 

uskunadan foydalaish koeffitsienti, smenalar soni kabilar asosida xisoblab topiladi.  

Ishchilar soni eyilgan detallarni qayta tiklash uchun talab etiladigan yillik umumiy 

ish  xajmini    bir  ishchining  xisoblab    topilgan  yillik  ish  xajmiga  bo’lish  orqali 

topiladi.  

                                                            

 

bu  erda:    ΣΤ    -    eyilgan  detallarni  qayta  tiklash  uchun  talab  etiladigan    yillik  



umumiy  ish  xajmi;  F

Y

   -  bir  ishchining hisoblab topilgan yillik ish hajmi.  



         SHu  asosida  stanok  va  dastgoxlar  soni  va  ishlab  chiqarish maydonlari  

xisoblab    topiladi.    Ishlab    chiqarish    maydonini  hisoblashda    stanokning  

egallaydigan    maydoni,    ishchining    egallaydigan    maydoni,    qo’shimcha  



 

jixozlarning    egallaydigan  maydoni  va  ularga  o’tishni  xisobga  oluvchi  o’tish 

koeffitsientlari kabilar xisobga olinadi.  

Misol  tariqasida,  gaza  alangasi  yordamida  qoplash  va  purkash  uchastkasining 

jixozlarning joylashish sxemasini keltiramiz.  

Qayta  tiklash  uchastkada  jixozlarning  joylashish  sxemasi rasm 3.1. keltirilgan  

 

 

Rasm 3.1. Qayta tiklash uchastkada jixozlarning joylashish sxemasi.  



1-  gaz  ballonlari; 2-asbob  uskunalar  uchun  shkaflar;  3-gaz alangasi yordamida 

qoplash  (purkashsh)  uskunasi;  4-kukun  quritish  pechi;  5-    qayta    tiklanadigan  

detallar    uchun    stellaj;    6-tiklangan  detallar  uchun  stellaj;  7-tokarlik  stanogi;  8-

jilvirlash stanogi; 9- charxlash dastgohi; 10-slesarlik stoli.  

        Boshqa    usullar    uchun    qayta    tiklash    uchastkasining    xajmi,  jixozlarning  

joylashish    sxemasi    va    jixozlarning    turlari    o’zgarishi  munosabati  bilan  bu 

uchastkani loyxasi o’zgaradi.  

 



 

IV. IQTISODIY QISM 




Download 1,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   24




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish