I. U. Raxmonov, K. M. Reymov, N. N. Niyozov

4.2.3. Iste’molchilar bilan elektr energiyasi uchun
tabaqalashtirilgan tarif bo‘yicha hisob-kitob qilish
Ulangan quvvati 750 kVA va undan ortiq bo‘lgan iste’molchilar 
elektr energiyasi uchun tabaqalashtirilgan tarif bo‘yicha hisob-kitob 
qiladi (byudjet tashkilotlari, ferm erxo‘jaliklari va suv iste’molchilari 
uyushmalarining nasos stansiyalari, shuningdek, davlat byudjetidan 
moliyalashtiriladigan nasos stansiyalari bundan mustasno).
Iste’m olchining sexlari yoki obyektlari alohida joylashgan 
b o ‘lsa va taqsim lovchi umumiy elektr tarm oqqa ega b o ‘lmasa, 
bu sexlar yoki boshqa alohida obyektlar bo ‘yicha hisob-kitoblar 
iste’molchining o ‘zi bilan hisob-kitob qilishda qo‘llanilgan tarifdan 
q at’iy nazar, tegishli iste’m olchilar guruhlari uchun belgilangan 
tariflar bo‘yicha amalga oshiriladi.
4.2.4. Iste’molchilar bilan elektr energiyasi uchun bir
stavkali tarif bo‘yicha hisob-kitob qilish
Tabaqalashtirilgan ta rif b o ‘yicha hisob-kitob qilm aydigan 
barcha boshqa iste’m olchilar elektr energiyasi uchun bir stavkali 
tarif bo‘yicha hisob-kitob qiladi.
45

---

Elektr energiyasidan reklama, chiroqlar bilan bezatish, bino va 
inshootlarni yoritish uchun foydalanuvchi iste’molchilar iste’mol 
quvvatidan qat’iy nazar, hududiy elektr tarm oqlari korxonasidan 
ruxsat olishga va tegishli tarif guruhi bo‘yicha hisob-kitob qilishga 
majburdir.
E lektr energiyasidan texnologik m aqsadda isitish, tijo rat 
maqsadida ovqat tayyorlash, shuningdek, xonalarni isitish va issiq 
suv ta ’minoti maqsadida foydalanilganda, « 0 ‘zdavenergonazorat» 
inspeksiyasiga boshqa turdagi energiya o ‘miga elektr energiyasidan 
foydalanishni kelishish uchun texnik-iqtisodiy asoslartaqdim etilishi 
zarur, shahar qurilishi m e’yorlari va qoidalarida ko‘zda tutilgan 
ovqat tayyorlash va xonalarni isitish uchun elektr energiyasidan 
foydalanish holatlari bundan mustasno.
Isitish va issiq suv ta ’minoti m aqsadida elektr energiyasidan 
foydalanishni kelishish tartibi « 0 ‘zdavenergonazorat» inspeksiyasi 
tomonidan belgilanadi.
X u su siy uy-joy m u lk d o rlari sh irk atlari va kom m unal- 
e k sp lu a ta tsiy a ta sh k ilo tla ri u m u m iy u y -jo y e h tiy o jla rig a
foydalaniladigan elektr energiyasi uchun hududiy elektr tarmoqlari 
korxonasi bilan elektr t a ’m inoti shartnom asiga asosan elektr 
ta rm o g ‘ining balans b o ‘yicha m ansublik chegarasini hisobga 
olishning bo‘linish nuqtasida o ‘rnatilgan elektr energiyani hisobga 
olish asboblarining k o ‘rsatkichlari b o ‘yicha belgilangan tarifga 
muvofiq hisob-kitob qiladilar.
Elektr ta ’minoti korxonasining elektr tarm oqlari va uylarning 
ichki elektr tarm oqlarining b o ‘linish chegarasidan umumiy mulk 
hisobianadigan ushbu tarm oqlardan t a ’m inlanadigan m aishiy 
iste’molchilarning elektr energiyasini hisobga olish asboblarigacha 
bo‘lgan elektr tarmoqlaridagi elektr energiyasi yo‘qotishlari hisob- 
kitob qilish yo‘li bilan aniqlanadi va uy-joy mulkdorlari shirkatlari 
yoki kommunal-ekspluatatsiya tashkilotlari iste’moliga qaratiladi va 
bu haqda elektr ta’minoti shartnomasida tegishli yozuv qayd etiladi.
46

---

K o'p xonadonli uy-joylarni bevosita boshqarganda uy-joy 
cgalarining umumiy у ig ‘ilishi bilan vakil qilingan uy-joylarning 
cgalari uyning um um iy ehtiyojlari uchun sarflanadigan elektr 
energiyasi uchun hiso b-k itob lar q ilish uchun hududiy elektr 
tarm oqlari korxonasi bilan elektr ta ’m inoti shartnom asi tuzish 
huquqiga ega.
Bunda uy-joy mulkdorlari umumiy yig‘ilishi bilan vakil qilingan 
bir yoki bir necha uy-joy m ulkdori hududiy elektr tarm oqlari 
korxonasi bilan munosabatlarda uy-joy mulkdorlari nomidan harakat 
qilishga haqlidir.
Q abul qilish k o m issiy asin in g d alo latn o m ala rig a asosan 
yangidan foydalanishga topshirilayotgan ko‘p kvartirali uy-joylarni 
o ‘z balansiga qabul qilib olgan tashkilotlar yoxud quruvchilar ushbu 
uylarni elektr tarm og‘iga ulashga ruxsat olish uchun hududiy elektr 
tarmoqlari korxonasiga har bir uyda EHNATga mos keladigan elektr 
energiyasini hisobga olish priborini o ‘matish uchun buyurtmanoma 
taqdim etishi va elektr energiyani hisobga olish asboblarining va 
ulami o ‘rnatish bo‘yicha ko‘rsatilgan xizmat narxini toMashi shart.
U y-joylarning elek tr uskunalari va elek tr tarm oqlaridan 
foydalanishga ekspluatatsiya tashkiloti tomonidan ular belgilangan 
tartibda qabul qiiinib, tegishli hujjatlar rasmiylashtirilgandan keyin 
ruxsat etiladi.
Hududiy elektr tarm oqlari korxonasi turar jo y va noturar joy
fond i binolarining egalari va ijarachilar (yuridik shaxslar yoki yuridik 
shaxs tashkil etmasdan tadbirkorlik faoliyatini amalga oshiruvchi 
jism oniy shaxslar) bilan elektr ta’minoti shartnom asini tuzadi va 
ularga shaxsiy hisob raqamlari ochadi.
Bitta xususiy uy-joy mulkdorlari shirkati bir necha shirkatlarga 
bo'linganda yoki vaqtincha turar joy va noturar jo y fondining uy- 
joylarini kimningdir mol-mulkiga o‘tkazish masalasi vaqtincha hal 
etilmagan taqdirda, hududiy elektr tarm oqlari korxonasi mahalliy 
davlat hokim iyati organlari bilan kelishgan holda, m a ’lum bir
47

---

uy-joylarning umumiy ehtiyojlari uchun foydalaniladigan elektr 
energiyasini yetkazib berishni to ‘xtatadi.
S haxsiy h iso b raq am in i b o sh q a is te ’m o lc h ig a q a y ta
rasmiylashtirish hududiy elektr tarm oqlari korxonasi tom onidan 
turar jo y va noturar jo y fondining yangi m ulkdorining kadastr 
hujjatlari m a’lumotlariga muvofiq amalga oshiriladi.
Bunda 0 ‘zbekiston Respublikasi yer resurslari, geodeziya, 
k arto g rafiy a va d av lat kadastri d av lat q o ‘m itasi va uning 
hududiy tarkibiy qismlari ko‘chmas mulkka egalik huquqi davlat 
ro‘yxatidan o ‘tkazilgandan keyin uch kun muddatda hududiy elektr 
tarmoqlari korxonalariga k o ‘chmas mulk egasi haqida m a’lumot 
yuboradi va unga muvofiq iste’molchilar bilan shartnomalar qayta 
rasmiylashtiriladi.
Turar joy va noturar jo y fondi binosiga ko‘chib kirgan yangi 
mulkdor ularni elektr tarm og‘iga ulash uchun 30 kun mobaynida 
hududiy elektr tarm o q lari ko rx o n asi bilan elektr t a ’m inoti 
shartnom asini tuzishi va o ‘z nom iga shaxsiy hisob raqam ni 
rasmiylashtirishi shart. Shaxsiy hisob raqami ko‘rsatilgan muddatda 
rasmiylashtirilmasa, toTov to ‘lanmaganligi uchun barchajavobgarlik 
turar joy va noturar joy fondi binosining yangi mulkdori zimmasiga 
yuklanadi.
K o‘chmas mulk oldi-sotdi bitimi davlat ro ‘yxatidan o ‘tkazish 
organi tomonidan davlat ro‘yxatiga olingandan so‘ng mulkdorning 
fam iliyasi, ismi, otasining ismi, doim iy yashash joyi, notarial 
harakat amalga oshirilgan kun va qayd etilgan raqam, ko‘chmas 
mulk kadastr raqami va ko‘chmas mulkning umumiy (turar joy) 
maydoni, shuningdek, mobil telefon raqam i va elektron pochta 
manzili (mavjud b o ‘lsa) ko‘rsatilgan m a’lumot yuboriladi. Bunda 
hududiy elektr tarmoqlari korxonasi m a’lumot tushgandan keyin bir 
oy muddatda mulkdor bilan elektr ta ’minoti shartnomasini tuzishi 
shart.
Hududiy elektr tarm oqlari korxonasi turar joy va noturar jo y
fondi binolarining egalari bilan elektr energiyasi uchun hisob-
48

---

kitoblami, turar jo y va noturar jo y binolarining ijarachilarga (yuridik 
shaxs bo‘lgan ijarachilar bundan m ustasno) yoki yollovchilarga 
topshirilishidan qat’iy nazar, umumiy hisobga olish pribori bo‘yicha 
amalga oshiradi.
Ijarachilar bilan yollovchilar o ‘rtasidagi o ‘zaro hisob-kitoblar 
bo‘yicha nizolar belgilangan tartibda ko‘rib chiqiladi.
Kommunal xonadonda bir nechta oila yashaganda, hisob-kitob 
davrida iste’mol qilingan elektr energiyasini alohida oilalar o ‘rtasida 
taqsim lash nazorat hisobga olish asboblarining k o ‘rsatkichlari 
bo‘yicha amalga oshiriladi.
Nazorat hisobga olish asboblarini o ‘matish uchun hududiy elektr 
tarmoqlari korxonasining ruxsati talab qilinmaydi.
Nazorat hisobga olish asboblarining to ‘g ‘ri ishlashini nazorat 
qilish, ularning ko‘rsatkichlarini yozib olish va elektr energiyasi 
uchun o ‘zaro hisob-kitoblarni am alga oshirish m ajburiyatlari 
yashovchilaming zimmasiga yuklanadi.
Umumiy foydalaniladigan jo y lard a iste’mol qilingan elektr 
energiyasi miqdori alohida oilalar o ‘rtasida amalda yashovchilaming 
soni bo‘yicha taqsimlanadi.
H ududiy elektr tarm oqlari korxonasi elektr energiyasidan 
umumiy hisobga olish pribori orqali foydalanuvchi fuqarolar bilan 
hech qanday hisob-kitoblarni amalga oshirmaydi.
Elektr energiyasi uchun o ‘z vaqtida haq to ‘lash bo‘yicha mazkur 
qoidalarga rioya qilish, turar jo y va noturar joy fondi binosidagi 
hisobga olish priborining saqlanishi va butligini ta ’minlash uchun 
javobgarlik turar joy va noturar joy fondi binosining egasi zimmasiga 
yuklanadi.
E le k tr en e rg iy a sin i h iso b g a o lish asb o b la ri zin a p o y a
maydonchalarida o ‘rnatilgan taqdirda ularning saqlanishi va butligi 
uchun xususiy uy-joy mulkdorlari shirkati hamda tasarrufida uy-joy 
b o ig a n idora, tashkilot javob beradi.
Z inapoya m aydonchalarida o ‘rnatilgan elektr energiyasini 
hisobga olish asboblariga zarar yetkazilganda yoki o ‘g ‘irlangan
49

---

taqdirda, xususiy uy-joy m ulkdorlari shirkati va idora, tashkilot 
ularni o ‘z hisobidan tiklashi shart.
X ususiy uy-joy m ulkdorlari shirkati, uy-joy m ulkdorlari va 
turar joylardagi ham da boshqa binolardagi xonalarni ijarachilarga 
(yuridik shaxslarga yoki yuridik shaxs tashkil etmasdan tadbirkorlik 
faoliyatini amalga oshiruvchi jism oniy shaxslarga) ijaraga beruvchi 
boshqa tash k ilo tlar hududiy elektr tarm oqlari korxonasining 
ruxsatisiz ijarachilarga tegishli bo‘lgan elektr qurilmalarini (elektr 
energiyasidan foydalanish maqsadlaridan qat’iy nazar) uyning ichki 
elektr tarmoqlariga ulash huquqiga ega emas.
Ijarachilar (yuridik shaxslar yoki yuridik shaxs tashkil etmasdan 
tadbirkorlik faoliyatini amalga oshiruvchi jism oniy shaxslar) turar 
joy va noturar joy fondi binosining egasi bilan shartnoma tuzgandan 
keyin uch kun muddatda, ijaraga olingan binoda elektr energiyasidan 
foydalanish bilan b o g iiq masalalarni hal 
etish
uchun hududiy elektr 
tarmoqlari korxonasiga murojaat qilishi shart.
Ijarachi binodan ko‘chib ketadigan bo‘lsa, turar joy va noturar 
jo y fondi binosining egasi ijarachidan hududiy elektr tarmoqlari 
korxonasining u ko‘chib ketish kunigacha elektr energiyasi uchun 
hisob-kitob am alga oshirganligi haqidagi m a’lumotnomani talab 
qilishi shart. К о ‘chib ketgan ijarachilaming elektr energiyasi uchun 
qarzlari bo‘yicha javobgarlik ijaraga beruvchi zimmasida bo‘ladi.
Hududiy elektr tarm oqlari korxonasidan iste’m olchilargacha 
b o ig a n b o iin ish chegarasidan elektr ta’minotini uzluksiz ta’minlash 
bilan bog‘liq umumiy uy-joy va uy ichidagi elektr tarmoqlarining 
texnik holati va ularga xizm at ko‘rsatish uchun xususiy uy-joy 
mulkdorlari shirkati va tasarrufida turar joylar bo‘lgan tashkilotlari 
javob beradi.