2. Bog`lovchisiz bog`langan qo`shma gaplar.
Bog`lovchisiz bog`langan qo`shma gaplarda, gap bo`laklari, ya`ni asosiy va bog`langan yoki ergashgan gap o`rtasidagi grammatik aloqa hech bir maxsus bog`lovchi yoki bog`lovchi so`z yordamisiz amalga oshiriladi. Bu holatlarda gapni bir butun qo`shma aylantirish vositasi ohangdir. (Intonation)
Masalan: it was cald we had to return home. I know you were there.
3. Bog`langan qo`shma gaplar The Compound Sentences.
Bog`langan qo`shma gap tarkibiga kiruvchi gaplar bog`lovchilar yordamida birlashadi: and (va ) as well as (qanday, xuddi, shunday, neither… no ) hech hech but (ammo, lekin) not only … but also (nafaqat …. Balki )
Bunday bog`lovchilar yordamida bog`langan gaplar orasiga, odatda vergul qo`yiladi.
Agar bog`lovchilar yordamida kiritiladigan gaplar qisqa bo`lsa, vergul “and” va “or” bog`lovchilari oldiga qo`yiladi.
Masalan: A cold wind was blowing and a snow storm begun.
Sovuq shamol esdi va bo `ron boshlandi. Bog`langan qo`shma gap tarkibidagi oddiy gaplar pasayuvchi ohang bilan talaffuz etiladi.
Bog`langan qo`shma gaplar bog`lovchilar yordamida birikmagan ikki yoki undan ortiq oddiy gaplardan tuzilgan bo`lishi mumkin. Bog`lovchisi bo`lmagan bunday gaplar bir biridan vergul, nuqtali vergul o`qiganda esa har bir gap oxirida pasayuvchi ohang orqali bir - biridan ajratiladi.
Masalan: The wind klew the, clouds gatherred, the rain fell.
Shamol esdi, bulutlar to`plandi, yomg`ir yog`di.
I looked, I called, no one answerd.
Men nazar tashladim, chaqirdim, birov javob bermadi.1
4. Ergashgan qo`shma gaplar. The Complex Sentences.
Ilova: ingliz tilidagi bog`langan yoki ergashgan qo`shma gap tarkibiga kiruvchi gapalar clauses deb ataladi.
Principal clause – bosh gap.
Subordinate clause – ergash gap.
Qo`shma gap tarkibiga kirmaydigan oddiy gaplar, shuningdek, umuman qo`shma gaplar esa Sentences deb ataladi.
a) ergashgan qo`shma gaplarda ergash gap bosh gapga tobe bog`lovchilar yordamida biriktiriladi.
That (nimadir qilayotgan)
If (agar) after nimadandir so`ng because (chunki) va boshqalar.
Masalan: Anvar told me that you was at home.
Sizning uyda bo`lmaganingizni Anvar menga aytdi.
b) Ergash gaplar bosh gapga bog`lovchisiz qo`shilishi mumkin.
Masalan: I never thought I should see you again.
Sizni yana ko`raman deb men hech o`ylamagan edim.2
He glanced at the newspaper he had bought at the station.
Bekatda sotib olgan gazetaga u tezgina ko`z yugurtirib chiqdi.3
Were a drop of water magnified to the size of the earth, the molecules composing it would he about the size of oranges.
Agar tomchi so`z yer shari kattaligiga yetkazilsa, uning tarkibini hosil qiluvchi molekulalar o`lchami apilsin kattaligiga tenglashar edi.1
c) Bosh gapga tobe bo`lgan ergash gaplar, o`zlariga tobe bo`lgan ergash gaplar yana ergash gapga ega bo`lishlari mumkin.
Masalan: she knew that they would search the area where they had lost him
Ular o`zlari yuqolib qo`ygan tumandan uni izlashlarini u bilar edi. 2
a) ergashgan qo`shma gaplar bir-biri bilan bog`langan yoki ergashgan uch yoki undan ortiq gapdan tashkil topganbo`lishi mumkin.
Masalan: The school where mysisters studied was situated in the centre of town, and the garden where many flowers were, was not for from it.
Mening opalarim o`qigan maktab shahar markazida joylashgan edi va gullar ekilgan bog` maktabdan unchalik uzoq emas edi.
Do'stlaringiz bilan baham: |