I qism. Fotometriya asoslari

Xromatik tip. 
To‘yingan rangning qora yoki oq ranglardan 
farqlanish tavsifi 
Rang – 
400 nm dan (binafsha rang) 700 nm gacha (qirmizi rang) 
diapazonda qaytgan yoki tarqalayotgan nurlanishlarning yorug‘lik 
to‘lqinlarini idrok qilish natijasida paydo bo‘ladigan ko‘rish 
tuyg‘usining sifati. 
Yoritish rangi. 
Yoritish rangi yorug‘lik manbasining rang 
haroratiga bog‘liq bo‘ladi va shartli ravishda uchta sathga bo‘linadi. 
Rangli to‘yinganlik. 
Rangdorlikning tavsifi. Rang qanchalik 
intensivroq bo‘lsa, uning to‘yinganligi shuncha katta bo‘ladi.
Rangli perspektiva. 
Tasvirning hajmdorligini his etishga rangning 
ta’siri. 
Rangli ketma-ketlik. 
Rang to‘yinganligining bitta qiymatidan 
boshqasigacha yoki qoragacha yoki oqgacha bo‘lgan ketma-ketlik. 
Rang harorati 
– berilgan yorug‘lik manbasi rangidan ob’ektiv 
taassurot o‘lchovi. Kelvinlarda o‘lchanadi. Yorug‘lik manbasining rang 

---

285 
haroratini aniqlash uchun uning rangi etalon nurlantirgichning rangi 
bilan solishtiriladi. Etalon nurlantirgich o‘ziga tushayotgan hamma 
nurlanishni yutadi va shu sababli absolyut qora jism deyiladi. Absolyut 
qora jism qizdirilgan sayin yorug‘lik manbasining rangiga ega bo‘lib 
boraveradi. 
2700° K – o‘ta issiq oq. 
3000° K – issiq oq. 
4000° K – tabiiy oq yoki neytral oq. 
>5000° K – sovuq oq (kunduzgi). 
Rang maydoni. 
Rang koordinatlarida
rangning holatini aniqlash 
uchun soha. 
Rang tili – 
ma’noviy, his-tuyg‘uli va estetik ma’lumotlarni tashish 
qobiliyatiga ega bo‘lgan rang belgilari tizimi. 
Rang koordinatlari. 
Tuslik, to‘yinganlik, ravshanlik. 
Rangni his qilish 
– umumiy, sub’ektiv his-tuyg‘u bo‘lib, buni 
qachon inson yorug‘lik manbasiga qaraganda boshidan kechiradi. Bunda 
yorug‘lik issiq oq, neytral oq, sovuq oq sifatida idrok qilinishi mumkin. 
Yorug‘lik manbasining rangi bo‘yicha ob’ektiv taasavvur rang harorati 
bilan aniqlanadi.