I qism. Fotometriya asoslari

3.1.5. Kompyuterda tasvirlarni saqlash 
Hamma raqamli qurilmalar ranglar bilan ishlashda rang va rangli 
tasvirlarni RGB qiymatlari yordamida saqlaydi, qayta ishlaydi va aks 
ettiradi. Raqamli tasvirni saqlash uchun avval uni mayda piksellar 
(nuqtalar) to‘riga bo‘lish kerakligi talab qilinadi. Har bir piksel undagi 
qizil, yashil va ko‘k ranglarning miqdori bilan o‘lchanadi. Shundan 
so‘ng hamma tasvirlar butunlay piksel ketidan piksel qilib yoziladi. 

---

133 
Yuzasi 3 kvadrat dyuym bo‘lgan tasvirni saqlash uchun ruxsat etilgan 
dyuymga 150 nuqtali aniqlikda 202.500 piksel yoki 607.500 bayt talab 
qilinadi.
Ko‘pincha kompyuterda ranglarni saqlash tamoyilini bayon 
qiluvchi nazariy model kub ko‘rinishda taqdim etiladi. Bu usul har xil 
rang modellari: rang doirasi, CIE sxemasi, HSV sxemasi, Myunsel 
sferasi, Pantone tizimi, DIN ranglar standarti va spektral nurlanish 
ranglar xaritasi kabilar o‘rtasida bir biridan osongina o‘tish imkoniyatini 
berdi. 
COLORCUBEning boshqa modellardan tubdan farqi shundaki, u 
kirish parametrlarga (aralashmali rangni hosil qilish uchun foydalanila-
digan asosiy pigmentlar ranglarining miqdorlariga) asoslangan holda 
rang fazosida rangni tavsiflaydi. Boshqa modellar esa chiqish 
parametrlarni (ya’ni natijaviy rang qanday ko‘rinishiga) o‘lchashga 
asoslanadi. Kirish parametrlarga asoslangan rang tizimlari ranglarning 
nomlanishiga, aks ettirilishiga, xulosaga, kalibratsiyaga, boshqa rang 
sxemalariga o‘tkazish va qayta ishlash masalalarini yechishni ancha 
osonlashtiradi. 
 
3.1.6. Rang gammasini taqdim etish 
Hamma mavjud ranglarni uch o‘lchamli rang gammalari 
ko‘rinishida taqdim (tasavvur) etish imkoniyati va ularning bir biri bilan 
o‘zaro bog‘langanligini ko‘rish ranglar bilan ishlashda yuqori ustunlikni 
beradi. Rang gammalarini nazariy akslantiradigan bir necha kompyuter 
modellari mavjudligiga qaramasdan COLORCUBE modeli ma’lum 
nuqtai nazardan hamma ichki ranglari ko‘rinadigan birlamchi fizikaviy 
modeldir.
Inson ko‘zi ranglarning 16 million tuslarini ajrata olish qobiliyatiga 
ega. COLORCUBEning eng muhim hossasi shundaki, avval kubning 
tashqi nuqtalari aniqlanadi, undan so‘ng bu muhim nuqtalari orasidagi 
tus va ranglar aniqlanadi. Shunday qilib, rang gammasining chekka 
chegaralarini aniqlab, oraliqdagi ranglarni ko‘rish imkoniyatiga ega 
bo‘lamiz. Talaba qilinayotgan ranglarning umumiy miqdorlarini 
belgilab, ixtiyoriy zichlikli kublarni yuzaga keltiramiz. Masalan,
hamma aks ettiriladigan ranglarni aniqlaydigan COLORCUBE har bir 
yoqida 256 kubikchalarga ega bo‘ladi, ya’ni 16.777.216 kubikchalardan 
tashkil topadi.

---

134 
3.5. Uch o‘lchamli rang fazosida rangli tekisliklar