I. O’quv materiallar 1

Nazorat uchun savollar 
1. Ko‘chatlardan barpo etilgan o‘rmonlarning afzalligi nimada? 
2. Ko‘chatzorda ko‘chatlarni o‘stirish davomiyligi qanday omillarga bog‘liq? 
3. Ko‘chatlarni o‘stirish davomida ularning oziqlanish maydonining o‘zgarib 
borishini tushuntiring. 
4. Ko‘chat o‘stirish dalalarida tuproqqa ishlov berish chuqurligi qancha? 
5. Ko‘chatlarni o‘stirish sxemasini ayting. 
6. Ko‘kalamzorlashtirish uchun ko‘chat o‘stirish texnologiyasini 
tushuntiring. 
7. Ko‘kalamzorlashtirish uchun buta ko‘chatlarini o‘stirish. 
8. Mevali daraxtlar ko‘chatini yetishtirish tizimini tushuntiring. 
9. Payvand qilish haqida tushuncha bering. 
10. Qishki payvand texnologiyasini tushuntiring. 
12-mavzu: Vegetativ ko’paytirish usullari 
Reja 
1.
Tabiiy vegetativ ko’payish 
2.
Sun’iy vegetetiv ko’paytirish 
3.
Qishqi va yozgi yashil qalamchalar 
4.
Yashil qalamchalardan ko’paytirish 

---

83
 
Tayanch iboralar:vegetativ organlar, payvand tag, payvand dust onalik 
plantastiya, vegetativ usul, tabiiy ko’payish, sun’iy ko’payish, ildiz poya 
qalamchalar, yashil qalamchalar va boshqalar.
 
Tabiiy vegetativ ko’payish 
O’simliklarni vegitativ usulda ko’paytirishning mazmuni, alohida 
vegitativ bo’laklari-tanasi.Ildizi va boshqa qismlari bo’yicha aloxida yangi 
shaklini yaratishdan iborat.O’simliklarni vegetativ yo’l bilan ko’paytirish ko’p 
xollarda sun’iy o’rmonzorlar barpo qilishda qo’llaniladi.axoli yashaydigan 
joylarni ko’kalamzorlashtirishda va shuningdek ekish uchun ko’chatxonada 
yaratiladigan mahsulotlarga qo’llaniladi.Vegetativ yo’l bilan ko’paytirish 
urug’dan ko’paytirishda to’g’ri kelgan qiyinchiliklarni engishga yordam beradi. 
Ushbu yo’l bilan ba’zi bir daraxt turlari mavjud tumanda moslashtirishda bu 
usul juda kul keladi va uning naslini keyingi avloddan-avlodga o’tishga asos 
yaratadi. Vegetativ usulda ko’payishning afzalligi ko’chatlarning birinchi 
yildayok tez gurkirab o’sishdadir, ya’ni urug’dan ko’paytirishga nisbatan va bu 
usulda tez hosilga kiradi. 
O’simliklar tabiiy sharoitda vegetativ usulda ko’payishi ko’p hollarda ildiz 
osti yo’nalishda paydo bo’lishi tushuniladi. 
Tabiiy usulda usib chiqishi: 
1. 
Qora terak, oblepixa, oq akastiya, uskus daraxt, barbaris va boshqalar. 
2. 
Jiyda, tilogoch, archa, tatar zarangi. 
3. 
Eman, qayrag’och, chinor, zarang, saksovul, grek yong’ogi, pista.