I mavzu: hayot faoliyati xavfsizligining

Mutaxassis sog‘lig’ini saqlash va avfsizlikdagi o‘rni
hamda majburiyatlari

Xavfsizlik bo‘yicha mutaxassislarning vazifa va majburiyatlari ular band bo‘lgan ish o‘rinlariga hamda ular ishlaydigan joydagi xavf - xatar omillarning turlariga bog‘liq. Xavfsizlik bo‘yicha mutaxassislarning roli va majburiyatlarini o‘rganish asosida tez bajariladigan harakatlar sifatida belgilandi:

1. 
   Baxtsiz hodisani tekshirish: guvoh ko‘rsatmasi va baxtsiz hodisa yuz bergan joydagi tekshirishlar asosida baxtsiz hodisa bilan bog‘liq bo‘lgan fakt va sabablarni aniqlash.
   
2. 
   Shoshilinch (favqulodda) yordam guruhi bilan ishlash: yong‘in, baxtsiz hodisa va boshqa ofatlarda tez yordam beradigan yuqori malakali xodimlarni jalb qilish, o‘rgatish va muvofiqlashtirish.
   
3. 
   Atrof- muhitni muhofaza qilish: zararli moddalarning havo, suv va tuproqqa chiqishiga olib keladigan xavf-xatarni tan olish, baholash va boshqarish.
   
4. 
   Yong‘inga qarshi himoya: asboblarning joylashishi va olov o’chirish tizimi (sistemasi) bilan yong‘in xavfini bartaraf qilish.
   
5. 
   Xavfni tan olish: zararlanish (shikastlanish), kasallik va moddiy zarar keltiradigan sharoit va harakatlarni aniqlash.
   
6. 
   Xavfli materiallarni boshqarish: xavfli kimyoviy moddalar va boshqa zararli mahsulotlar baxtsiz hodisa, yong‘in va odamlarning shu moddalar bilan zararlanishining oldini oladigan qilib saqlanishi va foydalanilishiga ishonch hosil qilish.
   
7. 
   Sog‘liq uchun xavfli omillarni nazorat qilish: sog‘liqqa zararli yoqimsiz ta’sirlarning, masalan, shovqin, kimyoviy ta’sir, radiatsiya va biologik xavflarni tan olish, baholash ishlarini amalga oshirish.
   

Nazorat savollari:
1. Hayot faoliyati xavfsizligi fani tushunchasini ayting.
2. Hayot faoliyati xavfsizligi fani maqsadi va vazifalarini sanab o‘ting.
3. Inson salomatligiga xavf soluvchi xavf-xatar turlarini misollar
bilan aytib bering.
4. Salomatlikka tahdid tushunchasini aytib bering.
5. Xavf-sabab-oqibat uchligi haqida ma’lumot bering.
6. Noksosfera va gomosferaga ta’rif bering.
7. Xavfsizlikni ta’minlash yo‘llarini tushuntirib bering.
8. Qanday jamoa va yakka tartibdagi himoya vositalari mavjud?