I mavzu: hayot faoliyati xavfsizligining

Xavfsizlik – bu ayrim ehtimollarga asoslanib, paydo bo‘ladigan xavf-xatarni istisno etilgan faoliyat holatidir.
Xavfsizlik – bu maqsad, hayot faoliyati xavfsizligi bo‘lsa, shu maqsadga erishish uchun qo‘llanadigan vositalar, yo‘l-yo‘riq, qo‘llanmalar va usullardir.
Hozirgi zamon fan va texnikasining o‘sishi, yangi texnologiya va mashina-mexanizmlarning joriy etilishi ishlab chiqarishda ishlayotgan har bir xodimning yuqori malakali, texnika qonunlarini tushunadigan va unga amal qiladigan bo‘lishlarini taqozo qiladi. Hozirgi vaqtda ishchilar xavfsizlikni ta’minlash borasida qanchadan qancha tavsiyanomalar, qoida va meyorlar ishlab chiqilgan bo‘lishiga qaramasdan sanoat korxonalarida baxtsiz hodisalar butunlay yo‘qolib ketishini ta’minlovchi sharoit mavjud emas.
Sanoat korxonalarida xavfsizlik texnikasi, sanoat sanitariyasi va yong‘in xavfsizligi qoidalariga, meyor va tavsiyanomalarga rioya qilmaslik, ishchilarni jarohatlanishga, zaharlanishga va kasb kasalliklariga olib kelishi mumkin. Shuning uchun ham ishlab chiqarish korxonalarida yuz bergan har qanday baxtsiz hodisa har tomonlama tekshiriladi va hisobga olinadi.


Inson hayotiga tahdid soluvchi xavf-xatar turlari.


Salomatlikka tahdid – o‘limga yoki nogironlikka va boshqa holatlarga olib keluvchi kasallik, shikastlanishlardir.
Xavflar ta’sir etish xususiyatiga ko‘ra:

1. 
   Real (haqiqiy) xavflar: salbiy oqibati aniq bo‘lgan xavflar tushuniladi, jumladan, kimyoviy birikmalar - zaharli xavflar, radiatsiya nuri - insonning nurlanish kasalligiga olib keluvchi xavf, elektr-payvandlashda chiqadigan nur - ko‘z faoliyatini izdan chiqaruvchi xavflar hisoblanadi.
   
2. 
   Potentsial (yashirin) xavflar - muayyan sabablar natijasidagina yuzaga kelishi mumkin. Masalan, benzin - yonuvchanligi real xavf bo‘lsa, zarb ta’sirida portlashi potensial xavf, quyoshdan keladigan nurlarning qizdirishi real xavf bo‘lsa, inson tanasiga surunkali ta’siri natijasida organizmning kasallanishiga olib kelishi - potensial xavf hisoblanadi.
   

Odamning hayotiga taxdid soluvchi xavflarning quyidagi turlari mavjud:

1. 
   Kelib chiqishiga ko‘ra: tabiiy, texnogen, antropogen, ekologik, sotsial va
   

biologik;

2. 
   Ta’sir mexanizmiga ko‘ra: mexanik, fizikaviy, kimyoviy, biologik,
   

psixofiziologik;

3. 
   Salbiy natijalarni rivojlanishiga ko‘ra: impulsiv, kumulyativ;
   
4. 
   Xavfning joylashishiga ko‘ra: litosfera, gidrosfera, atmosfera, kosmos
   

bilan bog‘liq xavflar;

5. 
   Yuzaga keluvchi oqibatlarga ko‘ra: charchash, kasallik, shikastlanish,
   

avariya, yong‘in;

6. 
   Keltirib chiqaruvchi sabablarga ko‘ra: sotsial, texnik, ekologik;
   
7. 
   Strukturasiga ko‘ra: oddiy va ishlab chiqarishdagi xavflar;
   
8. 
   Xavf-xatarni namoyon bo‘lishiga ko‘ra: maishiy, sport, yo‘l-transport,
   

ishlab chiqarish, harbiy va boshqalar.
Insonning hayotiy faoliyati xavfsizligini ta’minlash sharoitlari majmuida maishiy muhit katta ahamiyat kasb etadi. Inson organizmi va yashash muhitidagi nomutanosiblik ruhiy diskomfort sifatida namoyon bo‘ladi.