4.4 . Дастурий воситаларни бошқариш Дастурий таъминотнинг қиймати кўпгина фирмаларда ахборот
технологиялари билан боғлиқ харажатлар таркибида энг катта моддаларни
ташкил қилади. Бу харажатлар аппаратли воситаларга харажатлардан икки
марта ошиб кетади, натижада ДТ яна бир асосий технологик ресурсдан иборат
бўлади. Менежерларнинг фаолияти кўпинча ўзларининг ташкилотларида
дастурий таъминлаш ресурсларини танлаш, харид қилиш ва қўллаб-
қувватлашга тегишли бўлган муҳим қарорларни қабул қилиш билан боғлиқдир.
Қуйида менежерлар билишлари керак бўлган ДТ билан боғлиқ баъзи бир муҳим
масалалар кўриб чиқилади.
Дастурларни ижарага олиш ѐки ишлаб чиқиш: иловалар хизматлари провайдерлари. Технологик
харажатлар
борган
сари
«кишилик»
харажатларнинг пасайишини таъминловчи ДТни қўллаш усулларида
жамланади. Аппаратли воситалардан фойдаланиш билан боғлиқ харажатлар
фойдаланувчиларнинг аппаратли ва дастурий воситалар билан ўзаро
ҳамкорликларини соддалаштириш билан боғлиқдир. Борган сари кўпроқ
ташкилотлар дастурий пакетлар, тўртинчи авлод тиллари ва объектли-
йўналтирилган воситалардан фойдаланади, чунки бундай ДТ малакали
дастурловчилар томонидан ѐзилган мижозли дастурларни ишлаб чиқишга
эҳтиѐжни бартараф қилган ҳолда, «кишилик» харажатларни пасайтиради.
Бошқа компаниялардан ижарага олинган ДТ ва дастурий хизматлар «кишилик»
харажатларнинг қўшимча пасайишига олиб келиши мумкин.
Иловалар хизматларининг провайдерлари (ASP). Маълумки,
тармоқлар
ѐрдамида
етказиб
бериладиган
ва
қўллаб-қувватланадиган
дастурларнинг ҳажми ўсмоқда. Иловалар хизматлари провайдери (ASP) кўпгина
фойдаланувчиларга узоқлаштирилган марказлардан иловалар ва компьютер
хизматларидан иборат бўлган иш фаолиятининг турларидан бирини амалга
оширади. Яна ушбу таркибий қисмларни Интернет ѐки хусусий тармоқ орқали
бошқариш ҳам кўзда тутилган. Дастурларни харид қилиш ва ўрнатиш ўрнига
обуна бўлувчи компаниялар ўзлари учун талаб қилинадиган хизматларни
провайдердан ижарага олиши мумкин. Фойдаланувчилар обуна ѐки контракт
тузиш асосида олинган дастурлардан фойдаланилганлик учун ҳақ тўлайдилар.
ASP провайдери ягона дастурий ечимни таклиф қилади, ижара туфайли
эса мижозда ўрнатилган ИТ-инфратузилмадан қисман ѐки тўлиқ воз кечиш
мумкин. Ижара ҳолида мижоз дастурий пакетга кирувчи иловалар ҳамда барча
тегишли аппаратли таркибий қисмлар, тизимли дастурлар, тармоқ ва
инфратузилманинг бошқа хизматларидан фойдаланиши мумкин, акс ҳолда
уларни харид қилиш, интеграциялаш ва уларни мустақил бошқариш керак
бўлар эди. ASP провайдери хизматлари фойдаланувчиси технологиялар ва
хизматларни етказиб берувчиларнинг кўпчилиги билан эмас, балки битта
объект билан иш олиб боради.