И. М. Абдуллаева, Д. T. Азимов. “Ахборот тизимлари

Вақт тақсимланиши. Вақт тақсимланиши деганда операцион тизимнинг 
баъзи фойдаланувчилар учун компьютер тизимининг ҳисоблаш ресурсларига 
бир вақтда киришни таъминлаш қобилияти кўзда тутилади. Бу ерда 
мультидастурлаш билан ҳеч қандай умумийлик йўқ, бундай шароитларда МБП 
битта дастурга бошқа дастурни ижро этишга ўтишдан олдин қайд этилган 
миқдордаги вақтни ажратади. 
 
4.3-расм. Кўзга кўринувчи сақлагич чизмаси 
Кўзга кўринувчи сақлагичда дастурлар бетлар деб аталувчи кичикроқ 
парчаларга парчаланади. Алоҳидаги дастурий бетлар хотирага уларга эҳтиѐж 
вужудга келган ҳолдагина юкланади. Дастурнинг қолган қисми дискда улар 
талаб қилингунига қадар сақланади. Бундай тузилма туфайли унча катта 
бўлмаган ҳисоблаш имкониятларига эга компьютерларда жуда катта 
дастурларни бажариш мумкин. Яна битта компьютерда бир вақтда 
дастурларнинг жуда катта миқдорини бажариш мумкин. 
Вақтни тақсимлаш муҳитида минглаб фойдаланувчилар компьютер вақти 
ўзига ажратилган квантларга кириш имконига эга бўлади. Ажратилган вақт 
доирасида ҳар бир фойдаланувчи компьютердан ҳар қандай талаб қилинувчи
операцияни бажариш учун фойдаланиши мумкин; вақтнинг ажратилган даври 
тугаши билан МБПнинг вақт кванти бошқа фойдаланувчининг ихтиѐрига 
ўтади. Бундай ташкил қилиниш туфайли кўпгина фойдаланувчилар бир вақтда 
марказий процессорга кириш имкониятига эга бўладилар, бунда улардан ҳар 
бири ўз ихтиѐрига фақат машина вақтининг айрим квантларини олади. МБП 
―наносонияли даражада‖ операция бажаришини ҳисобга олган ҳолда сониянинг 
Бирламчи 
хотира 
Иккиламчи 
хотира (диск) 
А дастур 
1,2,3-
қаторлар 
В дастур 
7,8,9 -
қаторлар 
С дастур 
52-80-
қаторлар 
А дастур 
В дастур 
С дастур 

---

30 
мингдан бир қисмида ҳисоблаш операцияларининг жуда катта ҳажми 
бажарилиши мумкин.