И. М. Абдуллаева, Д. T. Азимов. “Ахборот тизимлари

Глобаллашув: қийинчиликлар ва тўсиқлар. Глобаллашув билан 
боғлиқ афзалликлар яққол бўлсалар ҳам, кўпгина кучлар жаҳон иқтисодиѐти ва 
халқаро бизнесни ривожланиши секинлаштирмоқдалар. 13.2-жадвалда глобал 
тизимларни ишлаб чиқишда вужудга келадиган умумийроқ ва жиддийроқ 
тўсиқлар санаб берилган. 
Маданий даражада, оддийлик, унинг барча намоѐн бўлишлари (диний, 
миллатчилик, этник, геосиѐсий ҳолатлар)да тор ва шахсий сифатлар асосида 
қарорлар қабул қилаш ва ҳаракатларни бажариш умумий глобал маданият 
тушунчасини инкор этади ва хорижий товарлар ва хизматларни ички 
бозорларга кириб келишини ҳам инкор этади. 
13.2-жадвал 
Глобал тизимларни яратилиши ва ривожланишига
тўсқинлик қилувчи омиллар 
Умумий 
Ўзига хос 
Маданий бойликлар: дин, миллат-чилик, 
тилдаги фарқлар
Стандартлар: маълумотларни элек-трон 
алмаштириш, 
почталар 
ва 
телекоммуникацияларнинг 
ҳар 
хил 
стандартлари 
Социал 
меъѐрлар: 
маҳаллий 
савдо
маркалари ва иш режимига муноса-бат
Ишончлилик: телефон линиялари асосидаг 
тармоқлар ҳамма вақт ҳам ишончли эмаслар
Қонунлар: божхона қоидалари ва шахсий 
мулкни ҳимоялаш ҳуқуқи
Тезлик: маъдумотларни алмаштир-ишнинг 
ҳар хил тезлиги
Ходимли: 
малакали 
мутахассисларни 
етишмаслиги

---

134 
Маданиятлар ўртасидаги фарқлар социал кутишлар, сиѐсат ва 
пировардида ҳуқуқий меъѐрларда ҳам фарқларга олиб келади. Қўшма Штатлар 
каби баъзи бир мамлакатларда истеъмолчилар маҳсулотларда мамлакат 
брендларини кўришни, улар мамлакат ичида ишлаб чиқарилган бўлишини 
истайдилар ва улар мамлакатда ишлаб чиқарилган деб ўйлаганлардан 
кўпчилиги хорижда ишлаб чиқарилганлигини билгач, уларнинг хафсалалари 
пир бўлади. 
Ҳар хил маданиятлар ҳам ҳар хил сиѐсий режимларни вужудга 
келтирадилар. Ҳар бир малакатда ахборотларни узатиш, фуқаролар 
ахборотларининг хавфсизлиги, муаллифлик ҳуқуқлари ва масс-медиалар ўз 
қонунлари томонидан бошқарилади. Ҳатто, иш вақти ва савдо тамойиллари ҳам 
кўпроқ мамлакатда ҳукумрон бўлган режимга боғлиқ. Глобал тизимларни 
яратишда ушбу омилни ҳисобга олиш зарур. 
Масалан, Европа давлатларидан кўпчилиги маълумотларни чегара