I. Kirish Ma’lumotlar bazasi haqida tushuncha. Ma’lumotlar tuzilmasi haqida tushunchalar. Statik turdagi ma’lumotlar tuzilmasi

Ҳалқасимон навбатни ташкил қилиш.



Мисол кўрамиз. Фараз қилайлик, навбат 5 элементли массивда 3 та элементга эга бўлсин: 3-чи, 4-чи ва 5-чи ўринларда. Мазкур ҳолат юқоридаги чизмада келтирилган. Гарчи, массив тўлган бўлмасада, навбатнинг сўнги элементи банд. Энди, агар навбатга G элемент жойлаштирилмоқчи бўлинса, у ҳолда бу элемент массивнинг биринчи ўрнига (позициясига) ёзилади. Навбатнинг биринчи элементи бу ерда Q(3), ундан кейин Q (4), Q(5) ва Q(l) элементлар келади.
Афсуски, навбатнинг бундай ифодаланишида, унинг бўшлигини аниқлаш етарлича қийин бўлади. Навбатни бўшлигини текшириш учун энди RМазкур муаммони ҳал қилишнинг ечимларидан бири “келишув”ни киритишдир, бунда F нинг қиймати навбатнинг биринчи элементидан кейин келувчи массив индекси бўлади, лекин бу индекс энг биринчи элементи индекси эмас. Бундай ҳолатда, R навбатнинг энг сўнги элемент индексини билдирганлиги сабабли, F = R шарт навбатни бўшлигини англатади.
Эслатиб ўтамиз, навбат билан ишлашда F ва R га 0 ва 1 эмас, балки навбатнинг охирги элемент индекси қийматлари белгиланади, чунки, навбатнинг бундай кўринишда ифодалаганимизда, массивнинг сўнги элементи тезда биринчи элементнинг ортида бўлади. Сабаби, R = F бўлгани учун навбат бошида бўш бўлади.
Ҳалқасимон навбатдаги асосий амаллар:
1. Навбатга элемент қўйиш.
Insert(q,x)
2. Навбатдан элементни чиқариб ташлаш.
Remove(q)
3. Навбатни бўшлигини текшириш.
Empty(q)


empty (q) амалини қуйидагича ёзиш мумкин:

if F = R

then empty = true
else empty = false
endif
return


remove (q) амалини қуйидагича ёзиш мумкин:
empty (q)
if empty = true
then print «бўш навбатдан танлаш»
stop
endif
if F =maxQ
then F =1
else F = F+1
endif
x = q(F)
return

Шуни эсда тутиш лозимки, F нинг қиймати элементни ажратиб олингунча модификация қилиниши лозим.