I. Kirish Ma’lumotlar bazasi haqida tushuncha. Ma’lumotlar tuzilmasi haqida tushunchalar. Statik turdagi ma’lumotlar tuzilmasi

Қуйидаги масалани таҳлил қилиб чиқайлик:

Ёзувнинг мантиқий тузилмасини график кўринишда хам жадвал кўринишида хам ифодалаш мумкин, яъни

Ёзув элементларини ўзи хам ёзувдан иборат бўлиши мумкин. Бу ҳолатда мураккаб иерархик маълумотлар тузилмаси вужудга келади.

Талаба ҳақида қуйидаги маълумотларни ўз ичига олувчи ёзувни тўлдириш талаб қилинган бўлсин: N – талаба тартиб рақами; талаба Исми, бу ерда талаб фамилияси, исми, отасининг исми бўлсин; талабанинг анкета маълумотлари, яъни туғилган йили, туғилган жойи, ота-онаси: онаси, отаси; Факультети; Гуруҳи; фанлардан сессияда олган баҳолари, масалан чет тили, информатика, математика ва бошқ.

Қуйида ушбу ёзув тузилмасини иккита мантиқий ифодаланиши келтириб ўтилган.

Юқоридаги маълумотни ифодалаш натижасида тўрт босқичли иерархик маълумотлар тузилмасига эга бўламиз. Информация тармоқларда жойлашган бўлиб, қолган тугунлари тармоқларга йўлни кўрсатади.

1-чи босқич Талаба = ёзув
2-чи босқич Рақам
2- чи босқич Исм = ёзув
3- чи босқич Фамилия
3- чи босқич Исм
3- чи босқич Отасиниг исми
2- чи босқич Анкет маълумотлари = ёзув
3- чи босқич Туғилган жойи
3- чи босқич Туғилган йили
3- чи босқич Ота-онаси = ёзув
4- чи босқич Онаси
4- чи босқич Отаси
2- чи босқич Факультет
2- чи босқич Гуруҳ
2- чи босқич Баҳолар =ёзув
3- чи босқич Чет тили
3- чи босқич Физика

Ушбу тузилма ичма-ич жойлашган ёзув деб аталади.

Ёзув устидаги амаллар:

1. 
   Ёзув майдони маълумотларни ўқиш.
   
2. 
   Ёзув майдонига информация киритиш.
   
3. 
   Турга мос келувчи, ёзув майдони устида бажариши мумкин бўлган барча амаллар.
   

4. Жадваллар

Жадвал - бу ёзувнинг чекли мажмуасидир.

Жадвал берилаётганда унда иштирок этадиган ёзувлар сони кўрсатиб ўтилади.
Масалан:
Type ST = Record
Num: Integer;
Name: String[15];
Fak: String[5];
Group: String[10];
Angl: Integer;
Physic: Integer;
var
Table: Array [1..19] of St;

Жадвал маълумотлари элементи ёзув ҳисобланади. Шунинг учун жадвал устида бажариладиган амаллар бу ёзув устида бажариладиган амаллардир.