I iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish uslubi

Qishloq xo'jaligidagi iqtisodiy inqirozlar agrar inqirozlar deb ataladi. 
Agrar inqirozlar 
quyidagi  shakllarda  damoyon  bo'ladi.    Qishloq  xo'jalik  mahsulotlarining  nisbiy  ortiqcha  ishlab 
chiqarilishi,  uning  sotilmay  qolgan  juda  katta  zahiralarining  to'planishi.2)  Narxlarning  pasayishi, 
daromadlar  va  foydalarning  kamayishi.Z)  Fermerlarning  ommaviy  ravishda  xonavayron  bo'lishi, 
ularning qarzlarining ortishi.4) Qishloq aholisi o'rtasida ishsizlarning ko'payishi. 
Qishloq xo'jaligida takror ishlab chiqarish o'ziga xos xususiyatlarga ega bo'lganligi sababli, 
agrar inqirozlar o'ziga xos xarakter kasb etadi. Agrar inqirozlar sanoat sikllariga qaraganda odatda 
ancha uzoqroqqa cho'zilib boradi. Birinchi agrar inqiroz o'tgan asrning 70-yillarida boshlanib, har 
xil iakllarda 90-yillar o'rtasigacha davom qilgan edi. 
Birinchi jahon urushidan keyin, aholining xarid qobyushyati juda pasayib ketgan sharoitda, 
1920  yil bahorida keskin agrar inqiroz boshlanib ketdi va ikkinchi jahon urushining boshlanishga 
qadar davom etdi. Uchinchi agrar inqiroz 1948 yildan boshlanib, 80-yillargacha davom etdi. 
Agrar  inqirozlarning  cho'zilib  ketishining  asosiy  sabablari  quyidagilar:  a)  Yerga  xususiy 
mulk  monopoliyasi  sharoitida,  u  qishloq  xo'jalik  ishlab  chiqarishining  rivojlanishida  sanoatga 
nisbatan orkada qolishni taqozo etadi; b) Yer rentasining mavjud bo'lishi va uning uzluksiz sur'atda 
o'sib  borishi.  Yer  rentasining,  avvalo  absolut  rentaning  ko'payishi  qishloq  xo'jalik  (mahsulotlarini 
qimmatlashtirib  yuboradi,  buning  natijasida  uni  sotish  qiyinlashadi.v)  Ko'plab  mayda  dexqon 
xo'jaliklarning mavjud bo'lishi. Mayda ishlab chiqaruvchilar xo'jalikni asosan o'zi va oilasi uchun 
zarur tirikchilik vositalari topish maqsadida yuritadi. Inqiroz sharoitida ham  ular ishlab chiqarishni 
qisqartira  olmaydilar.  Tirikchiliklarini  o'tkazish  va  ijara  xaqini  to'lash  uchun  ishlab  chiqarishni 
ilgariga  miqyoslarda  olib  boraveradi.  Bu  hol  qishloq  xo'jalik  mahsulotlarini  ortiqcha  ishlab 
chiqarishni yana ham ko'paytirib yuboradi. 
Agrar  inqirozlar  siklli  xarakterga  ega  bo'lmaydi.  Qishloq  ho'jalik  mahsulotlarini  ortiqcha 
iishab  chiqarish  absolut  xarakterga  emas,  balki  nisbiy  xarakterga  ega.  Chunki  inqiroz  ro'y  bergan 
mamlakatlarda million-million kishilar doimiy suratda ochliqda yashaydi.