I iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish uslubi

uchinchi bosqichiga 
kirdi. Bu bosqich yakunlovchi xarakterga ega bo'lib, bu 
davrda xususiylashtirilmaydigan obyektlar ro'yxatiga kirmagan barcha obyekt va korxonalar davlat 
tasarrufidan chiqarildi. 
 
Respublikada xususiylashtirishning adresli yo'naltirilganligi uning navbatdagi xususiyatidir. 
Bu esa aholining barcha qatlamlariga mazkur jarayonda aniqroq va natijaliroq qatnashish  imkonini 
beradi.
 
Xususiylashtirishning  adresli  yo'naltirilganligi  uy-joylarning  o'z  egalariga  imtiyozli  yoki 
bepul  berilishida,  aholining  ko'proq  muhtoj  va  zaif  qatlamlarini  qo'llab-quvvatlashning  turli  xil 
dasturlari  budjet  mablag'lari  hisobiga  qoplanishida,  qishloq  aholisi  o'z  yordamchi  xo'jaliga  uchun 
chek yerlar olishi kabilarda o'z ifodasini topadi. 
 
O'zbekistonda xususiylashtirishning to'lovliligi uniig navbatdagi muhim xususiyatidir. Pulni 
to'laga  orqali  davlat  tasarrufidagi  korxona  va  obyektlarni  xususiylashtirishda  mulkni  bepul 
taqsimlash  bilan  bog'liq  salbiy  holatlar  bartaraf  etilishi  bilan  birga  qator  muammolarni  hal  qilish 
imkoniyati  yaratiladi.  Bulardan  asosiysi  avvalo  tadbirkorlikni,  xususiylashtirilgan  korxonalarni 
davlat tomonidan qo'llab, quvvatlashning moliyaviy manbalari paydo bo'ladi, bozor infratuzilmasini 
barpo  etish  uchun  resurslar  vujudga  keladi  va  aholini  ijtimoiy  muhofazalash  dasturini  ro'yobga 
chiqarish uchun mablag'lar jamlanadi. 
 
Davlat mol-mulkini  yangi mulkdorlarga sotish  yo'li  orqali ularning mulkchilikning boshqa 
shakllariga  aylantirilish  bilan  birga  xususiylashtirishdan  olinadigan  mablag'lar  shu  korxonaning 
o'zini qo'llab-quvvatlashga, yangi raqobatlashuvi korxonalar barpo etishga ham sarflanadi. 
 
Navbatdagi  muhim  xususiyat  -  respublikada  mulkni  davlat  tasarrufidan  chiqarish  chog'ida 
aholi  uchun  kuchli  ijtimoiy  kafolatlar  yaratildi  va  ta'minlaydi.  Ijtimoiy  kafolatlar  bir  butun 
imtiyozlar  tizimi  orqali  yaratildi.  Bular  xususiylashtirilayotgan  korxona  mehnat  jamoasiga 
aksiyalarni imtiyozli shartlar bilan sotish, yangi mulkdorga eskirgan asosiy fondlar hamda ijtimoiy 
infratuzilma  obyektlarini  bepul  topshirish,  davlat  korxonalarining  mol-mulki,  fermalar,  bog'lar  va 
shu  kabilarni  imtiyozli  shartlar  asosida  xususiylashtirish  hamda  soliq  to'lashda  ayrim  imtiyozlar 
berish kabilardir. 
 
Ijtimoiy  kafolatlar  iste'mol  savatining  eng  kam  miqdorini  kuzatib  borish,  eng  kam  ish 
haqini, daromad solig'ini tartibga solish kabilarni ham o'z ichiga oladi. 
 
Ijtimoiy  muhofazalash  davlatning  barcha  mulkdorlar  hissadorlar,  xususiylashtirilgan  uy-

---

joylarning, sotib olingan texnika va avtotransport vositalarining, yer maydonlari, xususiylashtirilgan 
fermalar va boshqa vositalarning egalarining huquqlarini himoya qilishda o'z ifodasini topadi. 
 
Respublikada davlat mulkini xususiylashtirishning o'ziga xos boshqa jihatlari Prezidentimiz 
I.A.  Karimov  tomonidan  bayon  qilingan  iqtisodiy  islohotlarni  amalga  oshirishning  asosiy 
qoidalaridan kelib chiqadi. Bular quyidagilar: